In plaats van het ‘moetje voor de externe verantwoording’ werd het meer en meer een adequaat middel om tot verbetering te komen. De praktijk laat ook echt zien dat dát werkt!
Onderzoeken ‘voor onder in de la’
Een voorname reden waarom cliënt- en medewerkersonderzoeken meer waardevol zijn geworden in zorgorganisaties, ligt in de omarming van de continue verbetercyclus. Organisaties die hier voorheen niet mee werkten, gebruikten vaak meer standaard vragenlijsten voor hun onderzoek. Voorheen werd voor een gemiddeld cliëntonderzoek gebruik gemaakt van enkele verplichte vragensets. Voor een medewerkersonderzoek werd vaak gekozen voor een vragenlijst waarmee (op thema’s) met branchegemiddelden kon worden vergeleken. Op zichzelf betrof dat wellicht interessante thema’s. Maar vaak niet een-op-een passend bij de beleidsuitgangspunten van de organisatie zelf en dús met beperkte praktische toepasbaarheid. En zo werden dit vaak onderzoeken ‘voor onder in de la’.
Het belang van heldere beleidsdoelen
Vanuit de gedachte van de continue verbetercyclus ligt het niet voor de hand dat er met verplichte en/of standaard vragensets wordt gewerkt. De gedachte achter de continue verbetercyclus ligt immers in de vier stappen van Plan – Do – Check – Act. Organisaties stellen beleid op waarin zij beschrijven wat hun ambities en speerpunten zijn (plan). Dat beleid wordt uitgevoerd (do) wat vervolgens met daarbij (qua vorm én inhoud). Passend onderzoek (check) leidt tot concrete verbeteracties (act). Vanuit deze gedachte en benadering geldt dus dat relevant onderzoek is aangesloten op het beleid van de organisatie. Heldere beleidsdoelen leiden zo tot waardevolle onderzoeken.
Gepercipieerde belang externe benchmark
Het centraal stellen van de eigen voornaamste beleidsdoelen en speerpunten in het cliënt- en/of medewerkersonderzoek, heeft ook een keerzijde. Namelijk dat wanneer er met vragenlijsten op maat (aansluitend op het eigen beleid) wordt gewerkt, zijn resultaten niet meer te vergelijken met branchegemiddelden. De vraag rijst echter in hoeverre dat nu écht een nadeel is. Wat is überhaupt het belang van de externe benchmark, zo vragen beslissers in de zorg zich vaak af. Zoals een zorgbestuurder onlangs zei: “Als vvt-organisatie uit het Noorden van het land heb ik met mijn eigen historie, omgeving en context te maken. Maar vooral met mijn eigen beleid en waar wij als organisatie voor staan en gaan. Het belang van een vergelijking met een organisatie uit de Randstad, Limburg of Flevoland is leuk, maar het zegt me niets.” Een passende quote van een organisatie die het eigen beleid centraal stelt.
Leren van elkaar: informele verbeterdialoog
Het voorgenoemde voorbeeld sluit ook aan op hetgeen landelijk wordt aangemoedigd. Ga geen appels met peren vergelijken door cijfermatige onderzoeksresultaten te vergelijken met elkaar, maar ga juist het gesprek aan in lerende netwerken. Voer de verbeterdialoog met elkaar. Interpreteer samen wat uit de feedback van doelgroepen komt. Leer van elkaar. Het is goed te zien dat in den lande op informele wijze de verbeterdialoog gevoerd wordt. En dat is vanuit de PDCA geredeneerd dus volkomen logisch.
Lees ook Generiek Kompas biedt volop kansen voor interne verbetering en Meet reablement binnen het Generiek Kompas