Vorig jaar voor de verkiezingen gingen politici en zorgverleners met elkaar in gesprek tijdens een conferentie van Skipr. Zorgverleners pleitten massaal voor het verbannen van roken uit de maatschappij, omdat een rookverslaving desastreus is voor je gezondheid. Het verdiende een onderwerp te worden voor het regeerakkoord, maar dit gebeurde niet.
Regeringen zijn niet meer in staat om het initiatief te nemen, stellen trendwatchers als Laloux en Rotmans. Dus moet de beweging binnen de maatschappij ontstaan. Het antirookinitiatief is er zo een. Lia Bree koos met een persoonlijk initiatief eerst de juridische weg en kreeg bijval. Steeds meer partijen die hierover niet eerder standpunten innamen, zoals academische ziekenhuizen, sluiten zich aan.
Gespreid bedje
De partijen die ‘vroeger’ het initiatief zouden nemen, zoals de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) en het Zorginstituut, hoor je niet. Politici pakken het niet op, totdat hun bedje gespreid wordt door dit inmiddels maatschappelijk onweerstaanbare initiatief. Zo zal ook pas serieus beleid ontstaan na maatschappelijke initiatieven rondom het klimaat (Urgenda), de financiële sector, migratie, jeugdzorg, structurele werkloosheid en armoede (basisinkomen).
Maar dan blijft het nog wel oppassen. Naar aanleiding van een initiatief van Hugo Borst over verpleeghuizen liet de politiek zich meeslepen in stemmingmakerij. Internationaal is onze ouderenzorg een exportartikel en voorbeeld. China en Japan kijken gefascineerd hoe wij het hier hebben geregeld en proberen dat te kopiëren. Waar velen in zijn meegesleept, is niet dat onze ouderenzorg zo slecht is, maar dat wij niet willen accepteren dat dementeren beroerd is en je dat niemand gunt. Verpleeghuizen hebben geen geldgebrek, maar een personeelstekort. En dat gaat voorlopig niet over. De jeugdzorg en psychiatrie hebben het geld veel harder nodig. Dat zou de regering toch moeten weten.
Faciliteren
Het nieuwe regeren is faciliteren dat initiatieven een goede plek krijgen. Dan is het wel aan politici om macro-afwegingen te maken, zaken in samenhang te zien en daarover te beslissen en dat uit te dragen. Na dat besluit kunnen initiatieven worden uitbesteed aan maatschappelijke geledingen en semi-onafhankelijke instituten, maar dat ontslaat de regering niet van de plicht om beleid te maken en te toetsen.
Mauk van Heemstra
Mede-oprichter en eigenaar van ZorgSteedsBeter
