Het huidige budgetsysteem gaat mank aan een groot aantal problemen. Weliswaar lijken de kosten van de gezondheidszorg erdoor te dalen, maar dat is schone schijn.
De wachtlijsten lopen overal op en het is wachten op het moment dat de patiënten dit niet langer pikken en de politiek er in de verkiezingen op af dreigen te rekenen. Dan gebeurt weer hetzelfde als in 2004, toen ook al een grote inhaalslag gemaakt werd.
Een tweede bezwaar van het huidige budgetsysteem is dat ze het verzekeringsrisico neerlegt bij de zorgverlener. Die moet maar zien dat hij zijn patiënten mix aanpast aan het beschikbare budget.
Het derde bezwaar is dat er door ongecontroleerde fusies zowel aan de verzekeringskant als aan ziekenhuiszijde grote monopolisten zijn ontstaan. Dat maakt toetreden van innovatieve marktspelers onmogelijk, maakt de bestuurders lui en moedigt graaigedrag aan.
Financiële problemen
Bijna overal waar ziekenhuisfusies hebben plaatsgevonden, hebben bestuurders de ontstane locatieproblematiek afgekocht met grootschalige nieuwbouw. Die heeft vrijwel altijd geleid tot een gebouw dat 30 tot 40 procent te groot was en dat de hele organisatie in grote financiële problemen heeft gebracht.
Aan de kant van de verzekeraars heeft de overheid de plicht opgelegd om grote reserves aan te houden. Inmiddels zitten de verzekeraars op vele miljarden aan premiegeld dat niet aan zorg wordt uitgegeven. Voeg daarbij het feit dat de interne kosten van de verzekeraars de 4 miljard euro overstijgen en het is duidelijk dat we iedereen in Nederland de meest luxe zorg zouden kunnen geven van het geld dat nu in het systeem rondzwemt. Bij een door de overheid opgelegd budgetplafond is namelijk geen reserve nodig. De verzekeraar weet precies hoeveel hij het volgend jaar gaat uitgeven. Verzekeraars lopen geen risico en zijn niet meer dan een administratiekantoor.
Hoogcomplexe zorg
Wij denken dat het budget anders opgebouwd moet gaan worden.
Ziekenhuizen moeten een lumpsum (dit is financiering door een van tevoren vastgesteld bedrag, in ruil voor een welomschreven pakket goederen en diensten) krijgen voor de beschikbaarheidsfaciliteiten: spoedeisende hulp, Intensive Care en hoogcomplexe zorg. Dat is inclusief een salariscomponent voor de bijbehorende dokter. Dit moet een dienstverband zijn, omdat voor een 24 uurs beschikbaarheid een vast aantal dokters nodig is.
Voor hoogcomplexe en acute zorg werkt vergoeding per DBC absoluut niet. De vergoedingsstructuur staat multidisciplinaire samenwerking in de weg, die juist voor deze zorg belangrijk is. Daarnaast moet het budget voor hoogvolume, laagcomplexe zorg aan de dokter gekoppeld worden. Die moet vrij zijn om deze zorg daar te leveren waar hij de beste kwaliteit tegen de laagste prijs kan garanderen. Dokters die hoog complexe zorg leveren moeten een deel van hun budget inleveren, maar daar krijgen ze een vast salaris voor terug.
Budget verschuiven
De verzekeraars kunnen aan de hand van big data zien wie het meest efficiënt werkt. Zij kunnen dan budget verschuiven van dokters die het minder goed doen naar dokters die het beter doen. Met ziekenhuizen lukt dat momenteel niet omdat de laag complexe, hoog volume zorg via kruisfinanciering de hoog complexe zorg in stand houdt.
Het budget van collega’s die stoppen, wordt overgeheveld naar de jonge klaren. Leidt een beroepsgroep teveel specialisten op dan wordt de spoeling dunner, maar iedere jonge klare moet een eigen budget mee krijgen. In de jaren daarna moet hij zich bewijzen en krijgt hij meer of minder budget, afhankelijk van de kwaliteit van de geleverde zorg.
Op deze manier worden ook de ziekenhuisbestuurders scherp gehouden, want leveren zij niet de beste faciliteiten tegen de laagste prijs dan vertrekt de dokter met zijn budget naar elders. Innovatieve nieuwe toetreders krijgen een kans omdat ze met hun innovaties dokters met budget aan zich kunnen binden en dus een plaats op de markt kunnen veroveren.
Als we er dan ook in slagen het aantal locaties voor hoog complexe en spoedzorg te beperken dan zullen de kosten aanzienlijk naar beneden kunnen. Je behoudt daarmee de voordelen van marktwerking met de macro budgettaire zekerheid van de factor zorgkosten in de rijksbegroting.
Oogarts in ruste
