De gezamenlijke ambitie was om te gaan voor een 0-lijn volumeontwikkeling in 2022, bij een door het CBS voorspelde toename van de jaarlijkse zorgvraag met 2,3 procent. Een grotere vraag dan budget voor capaciteitsuitbreiding. Een enorme, door velen benoemd als onrealistische, uitdaging. Onze hoop was gevestigd op de transformatie van de zorg, zowel in denken als doen. Preventief, zinnig, waarde gedreven, digitaal, in netwerken, professionals in de lead en voor zover mogelijk met eigen regie en besluitvorming van patiënten.
Transformatie
En nu, slechts twee maanden later, ben ik in korte tijd veel ervaringen rijker. Ik had gedacht dat de grote technologie bedrijven ons zouden “dwingen” om snel te transformeren, maar dat een microscopisch klein deeltje erfelijk materiaal onze game changer zou zijn had ik niet kunnen bedenken. En toch is het zo.
Het lijkt er op dat de transformatie, die als noodzakelijk instrument beschreven staat in het hoofdlijnenakkoord, in een sneltreinvaart wordt gerealiseerd. Helaas is het ook nodig geweest om veel zorg af te schalen en heeft het merendeel van de planbare zorg die patiënten nodig hebben afgelopen twee maanden niet plaats kunnen vinden. Met een grote uitgestelde zorgvraag tot gevolg.
Scenario’s
Stel er is morgen een vaccin en eind van dit jaar kunnen we met de zorg voor coronapatiënten stoppen. Ik denk dat we dan zeker de vruchten plukken van alle transformaties die tot stand zijn gebracht om het gat tussen de geraamde 2,3 procent groei en 0-lijn te dichten. In dit scenario zullen we in 2021 de uitgestelde vraag inhalen. Dit kan als we in staat zijn om met dezelfde mensen en middelen meer zorg te bieden dan voor de crisis. Als we vasthouden aan alle veranderingen die nu plaatsvinden, gaat het mogelijk toch nog lukken om de 0-lijn in 2022 te halen.
Helaas is dit een super optimistisch scenario omdat de corona zorg niet volledig kan worden afgebouwd. Integendeel. De vraag naar langdurige beschikbaarheid van cohortafdelingen en IC-capaciteit voor coronapatiënten blijft – ook in 2021. Er is zelfs een roep om structurele uitbreiding van IC-capaciteit. Hoe gaan we de extra coronazorg én de uitgestelde zorgvraag als gevolg hiervan realiseren? Wetende dat deze zorg geen onderdeel was van de CBS-ramingen. Moeten we dit ook opvangen binnen de budgettaire kaders van het hoofdlijnenakkoord?
Vertrouwen
De versnelde transformatie die nu plaatsvindt, kunnen we niet twee keer inzetten. En belangrijker is nog dat de zorgvraag voorspellingen momenteel onbetrouwbaar zijn. Een commitment van zorgaanbieders op een volumeresultaat is ondoenlijk, zeker meerjarig. Wat wel kan is vertrouwen op de instrumenten die ons hebben gebracht tot waar we nu zijn. Zorg die preventief is, zinnig, waardegedreven, digitaal, in netwerken, professionals in de lead en met eigen regie en besluitvorming van patiënten. Laten we de komende tijd elkaar op deze thema’s uitdagen en het goede hiervan vast blijven houden in plaats van nu teruggrijpen naar instrumenten uit een andere tijd.