Gebrek aan zeggenschap en een hoge regel- en werkdruk zorgen ervoor dat steeds meer zorgprofessionals overwegen de zorg te verlaten. Geef zorgprofessionals meer ruimte. Het maakt hun werk niet alleen leuker, maar leidt ook tot betere zorg.
Recentelijk bleek uit onderzoek van De Jonge Specialist dat een kwart van de aios overweegt met zijn opleiding te stoppen. Niet omdat ze het vak niet leuk vinden, maar vanwege de omstandigheden daaromheen: ze hebben het gevoel altijd gehaast te moeten werken en structureel te weinig tijd te hebben voor de patiënt.
Bureaucratie
Het zijn cijfers die niet op zichzelf staan. Neem de uitkomsten van een onderzoek dat we samen met de NVvP deden in 2019: 30 procent van de psychiaters in loondienst overwoog uit dienst te gaan en zich als zzp’er te laten inhuren, omdat ze het zat waren om niet te worden betrokken bij het instellingsbeleid. Als zpp’er heb je bovendien minder last van de bureaucratie en werk- en dienstendruk. Dan een onderzoek dat we onlangs deden bij een GGD: artsen werken daar structureel over en hebben het gevoel dat ze onvoldoende bij belangrijke beleidsbeslissingen worden betrokken. De helft overweegt elders te gaan werken …
Bevlogenheid onder druk
Persoonlijk schrik ik van zulke cijfers, vooral omdat ik dagelijks ervaar hoe groot de bevlogenheid van artsen is. Ik ken geen dokter (en trouwens ook geen verpleegkundige, laborant of verzorgende) die zich niet vol overgave wil inzetten voor patiënten.
Ik vind het doodzonde dat die bevlogenheid wordt overschaduwd door zaken die eigenlijk niets met ons vak te maken hebben, zoals een hoge werkdruk en het gebrek aan zeggenschap. Bij de LAD hebben we onderzocht dat die twee aspecten overigens nauw met elkaar samenhangen: als je het gevoel hebt dat je expertise en visie niet meetellen, draagt dat simpelweg niet bij aan je werkplezier en veerkracht.
Meer zeggenschap is de sleutel
Meer zeggenschap is in mijn ogen dan ook een belangrijke sleutel om te zorgen dat mensen gemotiveerd de beste zorg blijven leveren en dus een belangrijk aanknopingspunt om de hoge uitstroom en lage instroom tegen te gaan. Dat is hard nodig: uit cijfers blijkt dat we over tien jaar in het ergste geval een tekort aan ruim 100.000 zorgmedewerkers hebben. Het tekort is het meest nijpend bij verzorgenden en verpleegkundigen, maar ook bij diverse artsengroepen, zoals bij specialisten ouderengeneeskunde, psychiaters en artsen Maatschappij + Gezondheid, zijn tekorten.
Als we willen dat onze zorg in de toekomst toegankelijk, goed en betaalbaar blijft, zal het kabinet, samen met zorginstellingen, dus iets moeten doen om te zorgen dat het aantrekkelijk is en blijft om in de zorg te werken. Mijn oproep is eigenlijk heel simpel: geef de zorg meer ruimte. Geef artsen en andere zorgprofessionals meer zeggenschap over hun eigen werk. Belast ze niet met onnodige regels, maar vertrouw op hun oordeel. Zorg dat ze in hun instelling aan het roer staan en worden betrokken bij strategische beslissingen. Met andere woorden: geef ze autonomie en zet ze aan het roer.
Suzanne Booij
Voorzitter LAD