Daar sta je dan. Een jaar lang mag je jezelf de meest invloedrijke persoon in de publieke gezondheid noemen. Overrompeld, trots en genietend van alle aandacht realiseerde ik me dat deze mooie erkenning hét moment was om het Nu Niet Zwanger (NNZ)-programma landelijk onder de aandacht te brengen. Een jaar later kan ik zeggen: dat is gelukt!
Het programma ontstond in de praktijk en werd uitgebouwd vanaf de werkvloer. Vanuit mijn rol als verpleegkundig specialist maakte ik deel uit van het Zorg- en Veiligheidshuis in Tilburg waar wekelijks complexe casuïstiek werd besproken. Een paar jaar geleden werd een schrijnende casus besproken. Zeven betrokken instellingen moesten bij een dakloze verslaafde vrouw weer een kind uit huis plaatsen.
Het was niet de eerste keer dat ik met een dergelijke situatie te maken kreeg. Ik dacht: “Nu is het genoeg. Hier moet ik iets mee, hier kan ik iets mee en hier moeten wij allemaal iets mee.” Zo ontstond het NNZ-programma.
Verwaarlozing
Het lijkt zo logisch. We weten allemaal dat ongeplande en ongewenste zwangerschappen bij kwetsbare ouders (dak- en thuisloos, illegaal, verstandelijk beperkt, verslaafd, sociaal geïsoleerd of ernstig psychisch belast) kunnen leiden tot gecompliceerde zwangerschappen, schade aan het ongeboren kind en verwaarlozing in de opvoeding en zorg. Toch vinden we het als hulpverleners vaak moeilijk om hierover het gesprek aan te gaan. Door middel van kortdurende intensieve begeleiding op maat rond het bespreken van kinderwens, seksualiteit en anticonceptie kan voorkomen worden dat kwetsbare ouders – in deze fase van hun leven – zwanger worden.
Het mooie van het programma is de eenvoud en de logica. Niet oeverloos vergaderen maar doen wat er gedaan moet worden. Erop af en niet zomaar loslaten. Een aanpak waarover zowel de kwetsbare ouders als de betrokken hulpverlening heel tevreden zijn. Opvallend zijn de reacties van veel hulpverleners die zeggen blij te worden van dit programma. Ik heb niet uitgezocht waarom, maar ik denk dat de doelgerichte aanpak en de overduidelijke gezondheidswinst tot de verbeelding spreekt. Bij deze doelgroep 80 procent succes behalen is ook uiterst motiverend.
Aandacht
Na mijn verkiezing tot meest invloedrijke persoon is het snel gegaan. Veel media-aandacht, maar ook veel aandacht van gemeenten die met het idee aan de slag willen. Nu Niet Zwanger is in Tilburg begonnen, gevolgd door Rotterdam en sinds november 2017 ook in Nijmegen. En met de steun van het ministerie van VWS gaan we verder.
Over enkele weken wordt een nieuwe ‘meest invloedrijke persoon’ gekozen. Gelukkig zijn er veel gedreven mensen aan de slag in de publieke gezondheidszorg die hun nek uit durven steken. Het is fantastisch als iemand hiervoor in het zonnetje wordt gezet. Voor mij was het een belangrijke stimulans om nog meer kwetsbare ouders in onze samenleving te kunnen helpen. Een stimulans die ik iedereen gun die zich vol inzet voor de publieke gezondheid.
Maar daarvoor moet ú op hen stemmen!
Connie Rijlaarsdam
Programmamanager bij GGD GHOR Nederland
