Als je de zorgparagraaf van het regeerakkoord leest, is er van alle branie in de partijprogramma’s niet veel meer over.
Na al die maanden wachten ligt daar dan eindelijk het nieuwe regeerakkoord. Heikele thema’s als de hypotheekrenteaftrek en het belastingstelsel worden aangepakt. Van alles wordt gedaan om Nederland financieel gezond te houden, maar de échte gezondheid van ons allemaal blijft hangen in instrumentele aanpassingen en gaat voorbij aan de lessen en ontwikkelingen in de zorg.
Domeindenken
In de aanloop naar de verkiezingen zijn grote beloften gedaan waar het de zorg betrof. In het nu gepresenteerde akkoord wordt gezegd dat ook de zorg financieel gezond dient te worden, maar een onderliggende visie ontbreekt over het doel en de wijze waarop. Natuurlijk is het begrijpelijk dat na een kabinetsperiode met een grote stelselwijziging, men niet meteen weer een nieuwe wijziging wil inzetten. Maar er bestaat een verschil tussen consolideren of de ogen sluiten voor problemen.
Het belangrijkste pijnpunt zit bij de uiterst instrumentele manier waarop de zorgplannen zijn beschreven. De huidige opzet is een recept voor verregaand domeindenken en stimuleert afschuifgedrag tussen domeinen en sectoren. Ook door de verdeling van de beleidsposten wordt een scheiding gecreëerd. Was dit in het vorige kabinet soms al zichtbaar tussen Schippers en de Zvw versus Van Rijn en de Wlz, in de komende periode zal dat alleen maar meer worden. We hebben straks drie bewindspersonen, van drie verschillende partijen met elk een eigen achterban, die ook ieder een eigen portefeuille en dus een eigen belang hebben.
Leefwereld van de cliënt
Ook in zowel de financiering als in de bezuinigingen wordt niet integraal naar de zorg gekeken. De verschillende domeinen worden apart benoemd, zonder echt goed te kijken naar de onderlinge afhankelijkheden. Het lijkt wel of een patiënt zich keurig, in onderling te onderscheiden kolommen beweegt. En dat staat natuurlijk haaks op de beweging die juist binnen de gehele zorg te zien is, namelijk de verschuiving van de systeemwereld van de organisatie naar de leefwereld van de cliënt.
Het huidige regeerakkoord gaat volledig voorbij aan de lessen van de afgelopen jaren, dat de toegevoegde waarde van het zorgsysteem moet zitten in het ondersteunen van die leefwereld. Dat vraagt namelijk domeinoverstijgende oplossingen, waarin juist wordt gestimuleerd om gezamenlijk te kijken waar cliënten het beste mee geholpen zijn vanuit welzijnszorg, ouderenzorg, ziekenhuiszorg, revalidatie en ggz.
De voorgestelde aanpak in het regeerakkoord bevestigt juist de bestaande schotten en dwingt de betroken zorgpartijen zo ongeveer om zich weer terug te trekken op hun eigen belang, omdat zij anders als zwaarste worden gekort op hun budget. Daarmee komen we als Zorg Nederland echt geen stap verder.
Sector aan zet
Want laat er geen misverstand over verstaan; de zorg staat voor enorme uitdagingen en daarmee ook de BV Nederland. Ons zorgsysteem is een groot goed, maar met deze domeingerichte aanpak binnen dit regeerakkoord worden we noch financieel noch fysiek gezonder.
Daarom een oproep aan de zorgsector zelf om de nieuwe bewindspersonen te laten zien dat het anders moet en anders kán. Durf risico’s te nemen om lokaal en regionaal domeinoverstijgende zorgketens op te zetten en het daarmee te laten zien. Het is dus aan de sector zelf om de duurzaamheid van het systeem te gaan waarborgen, en dan te zorgen dat het beleid en de financiering gaat volgen!
Partner Arteria Consulting
Senior Adviseur Arteria Consulting
