Het overzicht is extreem nuttig voor verschillende stakeholders in de zorg en wordt op verschillende manieren gebruikt:
1) De Horizonscan maakt het professionals veel makkelijker om op de hoogte te blijven van medicijnen die op de markt komen en welke effect dit mogelijk gaat hebben op hun dagelijkse werkzaamheden. Deze informatie is buiten de scan vrij ongestructureerd, gefragmenteerd en daarmee moeilijk te achterhalen en tijdrovend om bij te houden. Met een goed en tijdig overzicht van te verwachten geneesmiddelen kunnen medisch specialisten in samenspraak met de apothekers bijtijds beginnen met het aanpassen van hun behandelrichtlijnen en medicijninkoop.
2) De Horizonscan helpt het Zorginstituut en VWS in een vroeg stadium te beslissen welke geneesmiddelen zouden moeten worden opgenomen in de sluis (dat is de beoordelingsprocedure waarin wordt bepaald welke medicijnen worden opgenomen in het verzekerde pakket), waardoor ze sneller de markt kunnen betreden en patiënten sneller toegang krijgen tot innovatieve geneesmiddelen.
3) Dankzij de signalering van welke medicijnen uit patent lopen, kunnen ziekenhuizen besluiten over te stappen op biosimilars en zo aanzienlijke kostenbesparingen verwezenlijken.
Onmisbaar
Het mag duidelijk zijn dat ik de Horizonscan Geneesmiddelen zie als een waardevol document, dat zichzelf in de afgelopen vijf jaar feitelijk onmisbaar heeft gemaakt bij betrokken stakeholders. Feitelijk constateerde ik dat ook al in 2018 in een blog. Tegelijkertijd zie ik wel mogelijkheden om er iets aan toe te voegen.
Hoe handig de Horizonscan ook is, hij richt zich uitsluitend op verwachte ontwikkelingen. Dat verwachtingen soms niet helemaal uitkomen, zal geen verrassing zijn. Ik denk dan ook dat het nuttig zou zijn om te kunnen beschikken over een speciale bijlage waarin met data uit de praktijk (real-world data) wordt geanalyseerd hoe de verwachte high-impact drugs uit voorgaande Horizonscans daadwerkelijk presteren bij echte patiënten. Is de gezondheidsimpact van die nieuwe, kostbare therapieën echt zo groot in real-world situaties als op basis van klinische onderzoeken werd verwacht? Zo nee, zou het niet belangrijk zijn voor stakeholders om hiervan op de hoogte te worden gebracht voor hun eigen praktijk?
Continue monitoring
Daarnaast kan ik mij voorstellen dat een dergelijke bijlage zich leent voor een halfjaarlijkse reflectie op een continue monitoring van kostenimpact van bepaalde high-cost & high-impact geneesmiddelen. Het zou erg waardevol zijn om elke zes maanden even op de hoogte te worden gebracht over de kosten van dure geneesmiddelen en therapieën in de praktijk en deze gegevens af te zetten tegen de eerdergenoemde gezondheidsimpact. Ik zie dit bijvoorbeeld voor me hoe dit kan bijdragen aan een genuanceerd beeld over CAR-T-therapieën. We weten dat deze heel kostbaar zijn en dat er steeds meer varianten van op de markt (willen) komen (voor een toegespitste analyse hierover kunt u ons rapport ‘On the Horizon’ lezen). Maar hoe effectief zijn deze nu daadwerkelijk in echte omstandigheden? En rechtvaardigen de klinische uitkomsten de (gevoelsmatig) grote investering?
Real world data
Ik besef dat wat ik voorstel lastig te bereiken is met de bronnen die nu worden gebruikt bij het samenstellen van de Horizonscan Geneesmiddelen. Maar dat betekent niet dat dit een onmogelijke wens is. Met gebruik van real-world data zou dit mogelijk moeten zijn. Als we kijken naar het voorbeeld van CAR-T-therapiën, dan weten we dat daar heel veel data worden verzameld en vastgelegd voor veiligheids- en kwaliteitsredenen. Door deze real-world data slim in te zetten, kunnen stakeholders elke zes maanden een overzicht krijgen van de daadwerkelijke gezondheids- en kostenimpact van deze therapiën.
Nogmaals, ik wil niets afdoen aan de waarde die de Horizonscan Geneesmiddelen in zijn huidige vorm heeft. Maar als wij de horizon wat zouden kunnen verbreden door een wat meer reflectieve bijlage bij te voegen, dan zouden we beschikken over een instrument dat ons nog veel meer inzichten geeft in hoe we de zorg nog beter en kostenefficiënter kunnen inrichten.
Jan van der Eijk
Principal Life Science | LOGEX