In Nederland gebruikt een kwart van de ruim twee miljoen mensen met een beperking of chronische ziekte medische hulpmiddelen in de thuissituatie. Vaak in combinatie met medisch-specialistische zorg, ondersteuning en andere voorzieningen. Hiermee kunnen zij langer zelfstandig blijven en meedoen in de maatschappij. Belangrijk dat dit voor iedereen mogelijk blijft. En dat mensen hulp van een gespecialiseerde zorgmedewerker kunnen krijgen als er iets is. Dit lijkt heel vanzelfsprekend, maar is het niet…
Doelmatig?
Niet voor niets is het voorschrijven van medische hulpmiddelen voorbehouden aan bevoegde zorgverleners die over de juiste kennis van de indicatie en het dossier beschikken. Het Generieke Kwaliteitskader Hulpmiddelenzorg beschrijft hoe de keuze van het hulpmiddel tot stand komt. Het moet passen bij het functioneringsprobleem of de behandeling van een aandoening, en aansluiten op de functioneringsgerichte behoefte van de cliënt. Ook moet de hulpmiddelenzorg effectief en doelmatig zijn, dus van een goede kwaliteit tegen aanvaardbare kosten. Met als uitgangspunt ‘eenvoudig/goedkoop waar het kan, ingewikkeld/duur waar dat nodig is’.
Hierbij staat de cliënt als persoon centraal, niet het hulpmiddel of de aandoening. Een behandelaar die sensortechnologie voorschrijft aan iemand met diabetes, kijkt dus verder dan de aan diabetes gerelateerde gezondheidsklachten. Hij of zij kijkt ook naar andere zorgoplossingen die de patiënt helpen om zijn leven zo veel mogelijk te kunnen leiden zoals hij dat wil. Dit als onderdeel van een integrale aanpak die zo veel mogelijk gezondheidswinst oplevert. Hierbij hoort ook goede voorlichting over de voortgang en uitkomst van de behandeling, de voor- en nadelen van niet behandelen, de financiële aspecten van de zorgvraag en de eventuele wachtlijst.
Declarabel?
De hulpmiddelen die onder de functiegerichte aanspraak vallen worden vergoed vanuit het basispakket. Sommige hulpmiddelen vallen (deels) onder het verplichte eigen risico. Ook betalen mensen soms een eigen bijdrage. De patiënt of mantelzorger dient zelf uit te zoeken hoe dit precies zit. Veel mensen vinden het prettig als hun behandelaar hen attendeert op mogelijke knelpunten bij de aanvraag en vergoeding van hulpmiddelen. Volgens een vergelijkingssite wordt 24% van de consumenten verrast door onverwachte kosten voor medische hulpmiddelen. Bijna een kwart van de mensen zegt onverwachte zorgkosten moeilijk te kunnen betalen. Ook hier kan goede voorlichting veel verschil maken.
Duidelijk?
Lang niet alle mensen maken optimaal gebruik van hun hulpmiddel. Daarom is heldere en motiverende uitleg enorm belangrijk. Hier kan de hulpmiddelenzorgleverancier veel aan bijdragen door goede productinformatie en instructies, handleidingen en trainingen beschikbaar te stellen. We gaan een stapje verder door innovaties en technologie te introduceren die de therapietrouw, het zelfmanagement en de zelfredzaamheid van de patiënt bevorderen.
Duurzaam?
Hulpmiddelen helpen mensen bij een veelheid aan gezondheidsproblemen. Dit zien we ook bij nieuwe oplossingen zoals sensortechnologie en wearables voor leefstijlmonitoring. De inzet van deze producten en technologieën betaalt zich op veel manieren terug. Bijvoorbeeld in meer zelfstandigheid, eigenwaarde en kwaliteit van leven van de patiënt. En in vermindering van complicaties, verkorting van de behandelduur, minder doorverwijzingen en snellere doorstroom naar de eerstelijnszorg. Zaak dus om te blijven investeren in impactvolle innovaties. En om deze zorginnovaties samen naar patiënten te brengen en op te schalen, met reële vergoeding voor de behaalde gezondheidswinst.
Samen naar een nieuwe balans
De juiste inzet van het juiste hulpmiddel draagt bij aan de resultaten en beleving van zorg. Deze transitie dreigt vast te lopen door de continue druk op vergoedingen. Leveranciers van hulpmiddelenzorg en technologiebedrijven hebben daarnaast te maken met explosieve kostenstijgingen, tekorten aan grondstoffen en krapte op de arbeidsmarkt. En niet te vergeten de impact van de standaarden die zijn vastgelegd in het Kwaliteitsregister van Zorginstituut Nederland en de zwaardere Europese regels. Brancheorganisatie FHI heeft VWS in een brandbrief gevraagd om het contracteerbeleid en het bekostigingsvraagstuk te agenderen. Zodat er naast focus op kostenbeheersing ruimte blijft voor kwaliteitsverbetering en innovatie. En zodat alle betrokkenen in de keten – zorggebruikers, zorgprofessionals, zorgverzekeraars, fabrikanten en hulpmiddelenleveranciers – samen kunnen blijven voortbouwen aan de juiste balans in kwaliteit, doelmatigheid én houdbaarheid van hulpmiddelenzorg.
Susanne van Tiggelen
Senior manager zorgverzekeraars & public affairs bij Mediq