In verpleeghuizen bestaat discussie over de vraag of de aandacht voor hygiëne en infectiepreventie te verenigen is met de huiselijkheid die een verpleeghuis moet bieden. Uit persoonlijke ervaring weet ik dat die twee juist heel goed kunnen samengaan.
De afgelopen twee jaar ben ik getuige geweest van hoe mijn moeder leefde in een verpleeghuis. Als haar mantelzorger vond ik dat haar in het bieden van huiselijkheid beslist wel wat tekort is gedaan. Maar ik heb nooit het beeld gehad dat de maatregelen voor hygiëne en infectiepreventie – die het team wel degelijk in acht nam – hierin een rol heeft gespeeld. Aan het toch wel wat instellingsachtige zeeppompje heb ik mij niet gestoord. Aan de plastic handschoenen die de verzorgenden droegen als ze met mijn moeder bezig waren ook niet.
Evenmin had ik de indruk dat zij de verzorging die zij van hen ontving hierdoor als minder aangenaam of liefdevol heeft ervaren. Huiselijkheid zit vooral in beleving, bejegening en sfeer en voor mijn moeder ook de eigen kleding van medewerkers. Tegelijkertijd accepteer je dat het anders is dan thuis. Misschien nemen sommigen dat begrip huiselijkheid wat al te letterlijk.
Intensief betrokken
De palliatieve fase van mijn moeder heb ik ervaren als een periode waarin je als familie heel intensief betrokken bent bij alles wat er gebeurt rond de stervende. In haar directe omgeving, in de kamer waarin ze verblijft, streef je dan de intimiteit van het sterven na. Maar ik bedenk me nu achteraf hoe volkomen logisch ik het heb gevonden dat in de aangrenzende badkamer alle hygiënische hulpmiddelen stonden die voor de verzorging van mijn moeder in deze fase nodig waren. Het heeft me niet gestoord.
Ook realiseer ik mij pas achteraf hoe fijn ik het heb gevonden dat degenen die haar verzorgden op dat moment hun gewone kleren droegen. Vanzelfsprekend hadden ze alle hygiëneregels in acht genomen – korte mouwen, geen nagellak, geen sieraden, haren opgestoken – maar de huiselijkheid en menselijkheid stonden voorop. Die twee elementen bleken dus zelfs in deze uiterst breekbare fase uitstekend samen te gaan en zelfs vanzelfsprekend in elkaar over te vloeien. Beschouw ze dus alsjeblieft niet als tegenstrijdigheden, dat zou een enorme gemiste kans zijn. In het verpleeghuis horen hygiëne en huiselijkheid bij elkaar.
Niet de tegenstellingen opzoeken
We moeten niet de tegenstellingen opzoeken maar beide begrippen met elkaar in verbinding brengen en hierover het gesprek aangaan met zorgprofessionals, bewoners en familie. Ik denk dat veel praktische oplossingen mogelijk zijn en ook geaccepteerd zullen worden. Infectiepreventie en hygiëne zullen in toenemende mate belangrijk zijn, maar dat hoeft niet ten koste te gaan van de huiselijkheid die we blijven nastreven.
Wat zijn uw eigen ervaringen? Merkt u dat hygiënisch handelen in conflict komt met huiselijk handelen of wilt u juist een positieve ervaring delen? Ik hoor het graag.
Directeur Advies & Implementatie bij Vilans
—
Stannie Driessen is als directeur advies & implementatie Vilans betrokken bij het project Aanpak antibioticaresistentie in verpleeghuizen. Zie voor meer informatie de website van Zorg voor beter.