De meeste zorgorganisaties zijn namelijk onbewust onbekwaam als het gaat om ICT-inkoop. En daar weten ICT-leveranciers wel raad mee.
Ongezonde zorg-ICT-markt
Ook demissionair minister Kuipers is zich hiervan bewust. Niet voor niets presenteerde hij in april van dit jaar het Actieplan Zorg-ICT-markt voor gegevensuitwisseling. In dit plan benoemt Kuipers de noodzaak van een goed werkende zorg-ICT-markt met betrokken ICT-experts en ICT-leveranciers. Zorgaanbieders en ICT-aanbieders moeten constructief gaan samenwerken.
Daar raakt hij een gevoelige snaar. Want de huidige zorg-ICT-markt is allesbehalve eerlijk. Zorgaanbieders zoeken heus wel samenwerking. Ze moeten wel, door gebrek aan mensen en ICT-kennis. Maar in de praktijk halen ze met die ICT-partner vaak een paard van Troje in huis. Uit op commercieel gewin. Waar jij denkt aan kostenefficiency, verbetering en ontwikkeling, denkt de leverancier aan lock-in creëren, margevergroting en upsell.
Hand in eigen boezem
Nu kun je daar – terecht – boos over worden. Maar je kunt ook naar jezelf kijken. Je zegt zelf ja tegen die ‘nieuwe’ ICT-oplossing. Je zet zelf de deur open. Je ICT-leverancier kan het niet helpen dat je vraagarticulatie rammelt. Dat je medewerkers de consequenties van hun keuzes niet overzien. En ze niet commercieel weerbaar zijn.
Complexiteit ICT-inkoop toegenomen
Ook je inkoper kun je nauwelijks iets kwalijk nemen. De toegenomen digitalisering, outsourcing en verSaaSing hebben ICT-inkoopprocessen enorm complex gemaakt. Het ICT-inkoopproces vraagt op momenten om diepgaande ICT-expertise en ervaring. Niet alleen op functioneel, technisch en procesmatig vlak, maar ook juridisch en contractueel is specialistische branchekennis vereist. Belangrijke onderdelen die voor het gemak, door werkdruk of schaarste aan competente medewerkers weleens ‘vergeten’ worden of minder aandacht krijgen.
Het is oneerlijk om van je mensen te verwachten dat al deze kennis voorhanden is. En al zeker niet in één persoon.
Sabotage van binnenuit
En dan is er nog het gevaar van – weliswaar onbedoelde – sabotage van binnenuit: personen en afdelingen die vanuit hun eigen perspectief keuzes maken. Zonder enige kennis, niet beseffende wat dit betekent voor het ICT-ecosysteem. En zonder rekening te houden met het grotere organisatiebelang. Het ICT-ecosysteem is namelijk als een kaartenhuis. Je kunt er niet zomaar iets tussenuit halen of aan toevoegen. Gaan je ICT-leveranciers je daarop wijzen, denk je? De kans is klein. Doen alsof je neus bloedt, past in dit geval beter in hun verdienmodel.
Het paard van Troje beteugelen
Ook Kuipers ziet in dat het paard van Troje beteugeld moet worden. Het ministerie van VWS is dan ook volop bezig met het maken van beleid en het vullen van een gereedschapskist. De vraag is echter of dit het gewenste effect gaat opleveren. Een van oplossingen die Kuipers bijvoorbeeld ziet, is vraagbundeling en (cross)sectoraal leveranciersmanagement. Slim regionaal samenwerken dus. Nu denk je misschien: dat moeten we toejuichen. Je hebt gelijk, hier valt zeker winst te behalen. Maar let op, samenwerking in de regio’s brengt ook grote risico’s met zich mee. Voor je het weet creëer je de volgende monopolist. Want in het land der blinden is éénoog koning. Een verkeerde keuze heeft dan gevolgen in het kwadraat.
Raymon Busser
ICT-inkoopadviseur & managing partner Lime Yellow