Diabetes is bij uitstek een aandoening waarbij digitalisering veel kan betekenen voor de mensen met diabetes en voor de inrichting van de zorg als geheel. En er gebeurt zeker al veel op dat gebied. Maar we verkeren momenteel in een soort hybride situatie. Er zijn veel digitale toepassingen, maar de zorg en de financiering zijn nog ingericht op verouderde standaarden. Het wordt tijd om die situatie te doorbreken en de mogelijkheden van de digitalisering echt te gaan benutten. Het is vooral een kwestie van gewoon beginnen en doen.
Patiënten gebruiken digitale apparaten en apps om te meten en monitoren, maar worden wel geacht vier keer per jaar bij de diabetesverpleegkundige op bezoek te komen. En denken dan vaak: “Wat doe ik hier eigenlijk? Ik heb 365 dagen per jaar diabetes en de momenten waarop ik echt hulp of advies nodig heb, komen zelden overeen met deze vier korte gesprekjes op vaste tijden.” Ook voor een diabetesverpleegkundige is de waarde van zo’n bezoek beperkt. Dat was misschien de beste organisatie van zorg, maar vandaag de dag niet meer. Helaas is het nog wel een voorwaarde voor vergoeding. Om een doorbraak te realiseren moet daarom gelijktijdig worden gewerkt aan de drie bouwblokken van deze doorbraak: Technologische oplossingen, transformatie van het zorgproces en financiering die hierop aansluit.
Bouwblok 1: een gemeenschappelijk open platform
Aan beide kanten – bij de patiënt en in het ziekenhuis – worden digitale toepassingen gebruikt, maar de data wordt spaarzaam en niet automatisch gedeeld. Iedereen heeft bovendien zijn eigen applicatie en dataplatform. Een voor de hand liggende stap is om dat bij elkaar te brengen. Eén gemeenschappelijk open platform waar alle apps en data veilig met elkaar verbonden kunnen worden, zodat patiënten, als ze hiervoor kiezen, op afstand en continu gemonitord kunnen worden. Gaat het goed, dan is er geen enkele reden voor een verplicht bezoek. Dat scheelt patiënten veel tijd en gedoe. Diabetesverpleegkundigen en internisten kunnen die vrijgekomen tijd besteden aan patiënten die de zorg wel nodig hebben.
Bouwblok 2: blauwdruk voor een nieuwe zorgorganisatie
Bij Roche Diabetes Care bouwen we momenteel aan een open platform om geïntegreerde diabeteszorg te realiseren. Technologie is echter alleen faciliterend. De rol van de zorgverleners en het ondersteunen en communiceren met patiënten zal ingrijpend veranderen. Ook hier delen wij onze kennis, zodat technologie en werkwijze elkaar versterken. Met een aantal ziekenhuizen zijn we een pilot gestart die een blauwdruk voor deze zorgtransformatie moet opleveren. En of dat nu leidt tot diabeteszorg die in het ziekenhuis geïntegreerd is of tot afzonderlijke, gecentraliseerde diabetesklinieken waar zorg op afstand wordt gecoördineerd; dat maakt niet uit.
Bouwblok 3: financiering op basis van uitkomsten
Het derde bouwblok is financiering. Nu is de vergoeding vooral een kwestie van afvinken. Afspraak bij de internist? Check. Vier bezoeken aan de diabetesverpleegkundige? Check. Daar staat dan een bepaalde vergoeding tegenover. Afzien van kwartaalbezoeken zou bij een ongewijzigde financiering een flinke aderlating betekenen voor een ziekenhuis. En dus is samenwerking met zorgverzekeraars noodzakelijk. Diabetesmanagement biedt bij uitstek de mogelijkheid om op resultaat te financieren. Bij uitkomstfinanciering gaat het voor een groot gedeelte over het goed meetbaar kunnen maken van uitkomsten. Mensen met diabetes zelf zijn al heel lang bezig met hun eigen op uitkomsten gebaseerde diabeteszorg. Ze meten, passen hun levensstijl aan om steeds beter grip te krijgen op hun diabetes en bloedglucosewaarden binnen de marges te houden.
Het digitale platform kan daarmee niet alleen gebruikt worden voor het managen van de data tussen arts en patiënt. De geaggregeerde en anonieme data biedt een uitstekend beeld van wat de geleverde zorg daadwerkelijk oplevert. Daarmee kan de digitalisering ook financiering op uitkomsten mogelijk maken. Samen met zorgverzekeraars willen wij in gesprek om hun behoeftes hierin mee te nemen.
Het belangrijkste: begin gewoon!
Natuurlijk is deze transitie naar geïntegreerde en digitale diabeteszorg complex. En ook het zorgsysteem waar we naartoe gaan, is op het oog veel complexer dan een situatie waarin je elk bezoek afvinkt en daar de vergoeding op baseert. Maar het resultaat, daar ben ik van overtuigd, maakt het zeer de moeite waard. De visie en richting zijn duidelijk en breed gedragen in de diabeteszorg. Het grootste gevaar is dat iedereen op elkaar zit te wachten. Ziekenhuizen die wachten tot de vergoedingsstructuur verandert, verzekeraars die eerst het bewijs willen zien voor ze bewegen. Daarom is het belangrijk om gewoon te starten. Begin als een start-up, klein en gefocust, laat zien wat het oplevert en schaal dan op. En dan nog is het geen eenvoudig proces, maar het resultaat maakt de inspanning absoluut waard!