Dit rapport bevestigt nog maar eens dat er veel meer moet gebeuren om de arbeidsvoorwaarden van zorgprofessionals te verbeteren. Die moeten niet alleen bestaan uit een hoger salaris. Maar ook uit voldoende opleidingsmogelijkheden en roosters die veel beter aansluiten. Ook moet je kunnen uitgaan van vertrouwen in de professional, een veilige werkomgeving en de inzet van specifieke innovaties die de zorgprofessionals ontlasten.
Boost
Rebel heeft voor het onderzoeksprogramma Arbeidsmarkt Zorg & Welzijn (AZW) acht scenario’s onderzocht en stelde op basis daarvan drie ‘toekomstbeelden’ samen. Een daarvan is ‘Power to the professionals’ dat het personeelstekort in 2033 terugbrengt naar 77.000-94.000 mensen. Dat is nog altijd meer dan nu. Maar gelukkig wel een daling van gemiddeld 63 procent vergeleken met het personeelstekort waar we bij ongewijzigd beleid op afstevenen. Eerder berekende AZW immers dat er in 2033 een personeelstekort zou zijn van 230.000 mensen. Dat is meer dan vier keer een uitverkochte Arena of een tjokvolle Kuip.
Dit komt doordat de zorgvraag tot 2040 meer dan verdubbelt door de vergrijzing. Terwijl de beroepsbevolking krimpt. Om dit toekomstbeeld waar te maken, is het noodzakelijk dat de arbeidsvoorwaarden verbeteren. En er meer wordt geïnvesteerd in opleiding en ontwikkeling van werknemers.
Investeren loont
Ik ben blij met de bevinding dat juist beleid dat uitgaat van investeren in en ondersteunen van zorgprofessionals, het meeste soelaas blijkt te bieden voor de toekomst. Tegelijkertijd zitten daar ook mijn zorgen. Zo zijn de maatregelen die hiervoor nodig zijn, spijtig genoeg niet terug te vinden in het Hoofdlijnenakkoord dat PVV, VVD, NSC en BBB hebben gesloten. In plaats daarvan wordt vanaf 2026 per jaar 130 miljoen euro geschrapt voor het zo belangrijke programma Toekomstbestendige Arbeidsmarkt Zorg en Welzijn (TAZ), dat vanuit het ministerie van VWS is opgezet. Geld dat met name bestemd is voor modulair opleiden en het implementeren van innovaties die zorgprofessionals kunnen ondersteunen.
Keuzes noodzakelijk
Zelfs als je alle scenario’s uit het onderzoek bij elkaar optelt, blijft er in 2033 nog steeds een aanzienlijk tekort aan zorgpersoneel. Dat tekort is nu al voelbaar. Daarom moet er meer geld beschikbaar komen om mensen te behouden voor de zorg. Daarnaast moeten er keuzes worden gemaakt over de vraag welke zorg wel (en niet) kan worden blijven geleverd, wat mensen straks zelf moeten organiseren en wat we op een andere manier kunnen oplossen. Hierover moet het nieuwe kabinet in gesprek, zowel met zorgprofessionals als de samenleving. En wel zo snel mogelijk, want 2033 klinkt misschien nog ver weg, maar is dichterbij dan je denkt.
Door Maarten Faas, voorzitter FBZ, vakbond voor zorgprofessionals
De laatste zin is niet de kern, maar wel keihard de waarheid. De tijd dringt! En als we constateren dat er een terugloop van studenten in zorgopleiding (hbo) op te merken is, moeten we ons nog meer zorgen gaan maken. Maak de zorg aantrekkelijk! Hoe dan ook, maar doe er wat aan! Die oproep is niet aan FBZ (alleen), maar vooral aan al die instanties die er de mogelijkheden toe hebben (politiek, verzekeraars, besturen van instellingen). Kom uit de luie stoel en maak er werk van!