Draagt inzage in declaraties bij aan vertrouwen in zorgbestuurders? Die intrigerende vraag lag gisteren voor in een rondetafelgesprek met de Tweede Kamer naar aanleiding van het beroep van RTL Nieuws op de Wet Openbaarheid Bestuur (Wob).
Zorginstellingen vallen formeel niet onder de Wob, maar Kamerleden wijzen op de morele verplichting van zorgbestuurders om declaraties openbaar te maken, net zoals is gebeurd in andere publieke sectoren. Op zich is verantwoording over het zorgvuldig gebruik van publieke middelen te onderschrijven. Er wordt de afgelopen jaren fors ingegrepen in de publieke sector met alle gevolgen voor de werkgelegenheid en arbeidsvoorwaarden van medewerkers. Bestuurders zullen dat zich dat moeten aantrekken en sommige excessen inzake beloning in het recente verleden hebben helaas een ander beeld opgeroepen in de publieke opinie. Maar verantwoording is inmiddels uitgebreid geregeld in wetgeving: de salarissen zijn wettelijk genormeerd en fors teruggedrongen. Het toezicht op de beloning en ook op de declaraties is belegd bij de raad van toezicht, die daarin vervolgens wordt gecontroleerd door de accountant.
Is het nu noodzakelijk dat naast deze maatregelen inzage in declaraties wordt afgedwongen of zelfs wettelijk geregeld? Dan gaan doel en middelen inzake vertrouwen en verantwoording toch echt uit elkaar lopen.
Vertrouwelijkheid
In de eerste plaats is openbare inzage in declaraties een middel dat de vertrouwelijkheid van besturen kan schaden. De informatie besloten in declaraties over wie waar welke activiteiten onderneemt zal leiden tot allerlei speculaties over de strategie en activiteiten van private zorginstellingen. Of over vermeende culinaire voorkeuren van bestuurders. Moeten die zomaar op straat komen te liggen? Neemt daardoor het vertrouwen in besturen toe? Of zijn we alleen maar bezig om de publieke nieuwsgierigheid te bevredigen?
In plaats van de focus op middelen is het naar mijn mening veel belangrijker om de aandacht te richten op het doel om vertrouwen in besturen te vergroten. Zorgorganisaties staan door de grote ingrepen van de afgelopen jaren voor enorme opgaven. Daar wordt door zorgbestuurders consciëntieus aan gewerkt en dat verdient vertrouwen. Ook van de Tweede Kamer die zorgbestuurders nu ter verantwoording roept. Nogmaals: raden van toezicht zijn prima in staat om de declaraties van bestuurders te controleren. Belangrijker is dat zij daarnaast de maatschappelijke prestaties van bestuurders volgen en daarover verantwoording afleggen. Het zou RTL Nieuws sieren als zij met name daarvoor aandacht zouden hebben.
Bestuurder Tragel
