Value based healthcare maakt een opmars in het denken rondom bekostiging van zorg in Nederland, terwijl accountable care een nieuw begrip is. Beide brengen het patiëntenperspectief in binnen de bekostiging van zorg, maar waarin onderscheiden de begrippen zich van elkaar?
Value based healthcare maakt een afweging tussen patiëntwaarde en de kosten voor gezondheidszorg. Het concept is ontwikkeld op Harvard University door onder andere Michael Porter en is gebaseerd op het principe van activity based costing. Een patiënt wordt gezien als een fundamentele kosteenheid en kosten van de gehele zorgcyclus van de zorgconsument moeten worden berekend. Hierbij moet het hele proces dat de zorgconsument doorloopt voor zijn behandeling in kaart gebracht worden. Per onderdeel en/of afdeling van de organisatie die betrokken is in het proces dat de zorgconsument doorloopt, worden vervolgens de kosten berekend. De totale kosten van de behandeling worden vergeleken met de voor de zorgconsumentengroep relevante medische uitkomstindicatoren en de volgende vragen gesteld:
• Is er sprake van waardencreatie voor de patiënt?
• Draagt het behandelproces daadwerkelijk bij aan de uitkomst van de behandeling ?
Dit wordt gemeten in parameters, die inzicht geven in zaken als overlevingpercentages, vervolgopnames en complicaties.
Accountable care, daarentegen, is een zorgmodel gebaseerd op een combinatie van zorgverlening en betaling. De beloning voor de aanbieders is gebaseerd op kwaliteitsmetingen en verlaging van het totaal aan kosten voor een specifieke patiëntenpopulatie. Value based healthcare is één van de uitgangspunten of bouwstenen. Accountable care wordt verleend door een samenwerkende groep van zorgorganisaties of zorgverleners die samen de (keten)zorg aan die specifieke zorgconsumentengroepen invullen. Een dergelijke samenwerking vormt een Accountable Care Organisation (ACO).
Proeftuinen
In 2006 is het begrip geïntroduceerd in de Verenigde Staten en in 2009 is het model opgenomen in de Patiënt Protection and Affordable Care Act. Sinds 2015 krijgt het model langzaam meer aandacht in Nederland. In het kader van de landelijke monitor populatiemanagement zijn er sinds 2013 negen proeftuinen (met ondersteuning van het RIVM) ingericht. Deze proeftuinen vertonen in meer of mindere mate kenmerken van een ACO. Echter er zijn nog geen initiatieven geweest om een ACO volgens bovenstaande definitie in te richten.
De resultaten die in de VS worden behaald met het model zijn veelbelovend. Er worden significante kostenbesparingen gerealiseerd, waarvan de baten door de verschillende deelnemende partijen worden gedeeld. Het principe van value based healthcare als één van de fundamenten bij het aangaan van een ACO is waardevol. Het perspectief van de zorgconsument wordt als belangrijke waarde meegenomen in de opzet van de samenwerking. Hierbij moet in acht worden genomen dat de parameters waarop gestuurd wordt, betrekking hebben op de uitkomsten van behandeling van de gehele zorgconsumentenpopulatie. Dit is niet gelijk te stellen aan de vorm zorgconsumentgerichtheid, waarbij de behoeften van de individuele patiënt centraal staan als leidend principe in de zorgketen.
Accountable care kan ook in engere zin worden gedefinieerd als een model waarbij de zorgaanbieder zich toetsbaar durft op te stellen naar haar stakeholders en waarbij ook de zorgconsument als belangrijke stakeholder wordt gezien. In dit geval speelt naast de beoordeling van de uitkomsten van het zorgproces ook de mate waarin de zorgconsument ervaren heeft een stem te hebben gehad in het zorgproces een belangrijke rol. Als dit element ook wordt ingebracht, krijgt het perspectief zorgconsument een andere, diepere dimensie.
Prikkels
Zoals hierboven aangegeven zijn de ervaringen met het model in de VS dat de prikkels in het model lijken te werken. Als we focussen op de staat Connecticut en de prestaties van de verschillende zorgaanbieders en ACO’s vergelijken, valt op dat in de ranglijsten met betrekking tot kwaliteits- en economische uitkomsten, Griffin Hospital (Derby) op alle parameters en lijsten hoog scoort. Griffin Hospital is één van de belangrijkste uitdragers van het Planetree-model in de VS. In dit model is patiënt centered care de focus in de strategie en het handelen van de organisatie. Er lijkt dus op zijn minst een verband te zijn tussen de uitkomsten van zorg en patiëntgerichtheid als uitgangpunt bij de inrichting en uitvoering van de zorg.
Naar mijn mening gaat accountable care verder op de goede weg die door value based healthcare is ingezet, waar het gaat om het bevorderen van werkelijk patiëntgerichte zorg.
Tijdens de studiereis naar de HIMSS die Heliview onder andere samen met Skipr organiseert, zal accountable care het centrale thema zijn. Patrick Charmel, CEO van Griffin Hospital, zal zijn ervaringen met accountable care met de deelnemers van de studiereis delen.
Associate partner bij Arteria Consulting
