Kennis staat aan de basis van goede en effectieve zorg. En kennis zorgt voor innovatie. Kortom, kennis is een belangrijke voorwaarde voor succes.
Met kennis is het niet alleen mogelijk de zorg beter te maken, maar ook efficiënter en goedkoper. Vooral nu de zorg flink in beweging is, liggen er op dit vlak tal van uitdagingen. Zorgorganisaties worden door de bezuinigingsdruk en steeds grotere focus op de kosten gedwongen efficiënter zorg te verlenen. Tegelijkertijd wordt van de zorg verwacht dat ze meebewegen met alle veranderingen én investeren in vernieuwende oplossingen.
Nieuwe vaardigheden
En juist daar wringt de schoen. Want om deze uitdagingen het hoofd te bieden, is niet alleen bestaande kennis en kunde van groot belang, maar heeft de zorg ook nieuwe vaardigheden en kennis nodig. Wat we echter zien, is dat juist kennis verloren gaat. Bijvoorbeeld door reorganisaties. Om het hoofd boven water te houden, wordt er bezuinigd op alles wat niet direct met de primaire zorg te maken heeft. Als dit betekent dat er wordt gesneden in de bureaucratie en overhead is daar op zich niets mis mee. Als dit ten koste gaat van kennis van processen die juist ondersteunend zijn aan de zorg, bijvoorbeeld het inkopen van goederen en diensten, gaat het uiteindelijk mis.
Mismatch
Jaarlijks wordt er door zorgorganisaties voor vele miljarden aan goederen en diensten ingekocht, zoals bijvoorbeeld eten en drinken, energie, bedden, medicijnen, telefonie en ICT. Ziekenhuizen geven aan deze posten bijna net zoveel uit als aan personeelskosten, een van de grootste uitgaven voor de zorg. Meer dan ooit merken wij dat kennis van de leveranciersmarkt verloren is gegaan. Dat is cruciaal. De juiste leverancier sluit aan bij de strategische doelen van de zorgorganisatie, denkt actief mee en helpt om de zorgwaarde te verhogen. Het gebrek aan vermogen om verder te kijken, leidt steeds vaker tot verkeerde keuzes of zelfs een complete mismatch.
Mij is dat een doorn in het oog. Ik snap dat zorgbestuurders veel op hun bordje hebben, maar de inkoop van producten en diensten kan niet worden weggeschoven. Het behoort tot de top van de onkosten van zorginstellingen. Efficiënte inkoop richt zich op de hele zorgketen, maar in de zorg zien we weer allerlei eilandjes ontstaan met onvoldoende kennis. Er wordt nauwelijks gekeken naar andere afdelingen of zorginstellingen. De focus wordt eenzijdig gelegd op de aanschafprijs en afschrijving, zonder dat er wordt gekeken naar efficiency en andere doelstellingen.
Helikopterview
Ernstiger wordt het als dit ook ten koste gaat van de kwaliteit van de zorg. ‘Het kennisverlies binnen inkoop, legt een bom onder de zorgkwaliteit’. Dat is een keiharde uitspraak van Jan Rotmans, hoogleraar transitiekunde, die mij in het hart heeft geraakt. Ik zie daar veel waarheid in, niet alleen op het gebied van inkoop maar ook zorgbreed. Een professionele, ervaren inkoper met kennis van zaken kan het verschil maken met een helikopterview over de hele organisatie, of zelfs regio- of sectorbreed. Hij of zij is een volwaardige gesprekspartner voor leveranciers, zorgverzekeraars, specialisten, verpleegkundigen, directie en de raad van bestuur. Zeker in de complexe sector die de zorg nu eenmaal is, met heilige huisjes en gezagsverhoudingen, kost gebrek aan kennis de organisatie niet alleen veel geld, maar gaat dit ook ten koste van de kwaliteit van de zorg.
Directeur/bestuurder Intrakoop
