Een huisarts vertrouwde mij ooit toe: “Ketenzorg, dat is bijkans een nieuw specialisme!” De beste man, uitstekend arts, werd ongelukkig van alles waar hij rekening mee moest houden.
Collega’s en specialisten waar hij gedwongen mee moest samenwerken, protocollen die hij moest volgen om te voldoen aan financieringsafspraken, zorgverzekeraars die hem op hun eigen wijze om rapportages vroegen, allerlei softwarepakketten voor specifieke aandoeningen… Hij wilde maar één ding: zijn patiënten zo goed mogelijk helpen.
Een deeloplossing is geen geheeloplossing
Maar veel ICT-oplossingen blijken daar helemaal niet aan bij te dragen. ICT-oplossingen zijn vaak geschikt voor één aandoening, gaan uit van een op papier uitgedacht protocol, zodat daaraan wordt voldaan en er een kwaliteitsstempel op komt. Of ze zijn juist goed in het opleveren van de juiste rapportages voor de zorgverzekeraar, zodat er wordt betaald. Of ze stellen de huisarts of juist de specialist centraal, als regisseur van de zorg.
De meeste oplossingen zijn op hun eigen terrein goed, soms zelfs erg goed. Maar het doel is vrijwel nooit om álle betrokkenen in het zorgproces te ondersteunen, hetzij zelfstandig of naadloos geïntegreerd met andere deeloplossingen. Laat staan dat we de patiënt centraal stellen.
Van spaghettizorg naar netwerkzorg
Ketenzorg is daardoor vaak spaghettizorg, met kriskras door elkaar functionerende deeloplossingen. Maar ketenzorg zou juist netwerkzorg moeten zijn, waarin ICT-oplossingen niet door elkaar, maar met elkaar functioneren. Zodat ze een digitaal netwerk vormen rond de patiënt en het ‘menselijke netwerk’ rond een patiënt ondersteunen. Misschien is het wel een utopie. Er zijn zoveel partners, zowel uit de zorgpraktijk als uit het ICT-veld… Misschien had de arts gelijk en is ketenzorg een nieuw specialisme, maar dan wel een specialisme dat nog in de kinderschoenen staat…
De praktijk
Recentelijk ontwikkelde ik een platform voor een onderzoeksprogramma waarbij individuele patiënten worden gevolgd. De ketenoplossing ondersteunt het netwerk rondom de patiënt. Eén van de ketenpartners, een groot internationaal concern, vervult een belangrijke rol en moet communiceren met het platform. Vol enthousiasme meldde de partner aan vele communicatiestandaarden te voldoen; ik zou snel de juiste documenten krijgen. “Mooi”, dacht ik. “Dat gaat soepel. Dit stukje van de keten zit wel snor…”
Een paar dagen later ontving ik een dik 200 pagina’s tellend stuk over hoe we apparaten konden configureren en zelfs over hoe we printers moesten aansluiten. Leuk die technische informatie, maar waar is het stuk over procesondersteuning en communicatie? Je snapt het al. Niet te vinden. Fijn!
Zo blijkt in de praktijk maar weer dat weinig mensen begrijpen dat communicatie en ondersteuning van het zorgproces het belangrijkst zijn. Alleen daarmee kan je aan de behoefte van cliënten tegemoet komen. *Zucht*… Nou ja, het is ieder geval een mooie uitdaging. Maar langzaam dringt er iets tot me door. De huisarts had volkomen gelijk: ketenzorg is werk voor specialisten.
Christiaan Mast
Projectmanager Topicus Zorg, Docent Saxion Academie voor Creatieve Technologie – Informatica
