Ik vind dit een opmerkelijke situatie, gezien alle kinderen in Nederland wel de beste mondzorg krijgen die er is. De staat houdt kinderen niet verantwoordelijk voor hun mondzorg en dekt de kosten hiervoor volledig. Het resultaat is dat mensen in de reguliere mondzorg jarenlang een mooi gebit behouden en naar een levensloopbestendige mondzorg toegroeien. Tot het moment dat ze bijvoorbeeld de ziekte van Alzheimer krijgen en zijn overgeleverd aan de thuiszorg.
In de thuiszorg ontbreekt de regie over mondzorg. De tandarts stuurt nog een briefje voor de halfjaarlijkse controle, maar de omgeving heeft daar doorgaans geen aandacht voor. Als op het tweede briefje eveneens geen reactie komt, schrijft het geautomatiseerde systeem van de tandarts de cliënt uit.
Onze mooie, ingebouwde oplossingen worden problemen
Deze situatie is problematisch, des te meer omdat we tegenwoordig steeds vaker de eigen tanden en kiezen behouden. De reguliere mondzorg heeft allemaal hoogwaardige oplossingen ingebouwd, waardoor het aantal kunstgebitten is gereduceerd tot een minimum. Deze hoogwaardige oplossingen worden echter problemen als we ze niet onderhouden. Binnen een halfjaar is de mond compleet vervuild.
Waarom nemen we wel de verantwoordelijkheid voor de mondzorg van onze kinderen, maar niet voor de mondzorg van dementerende ouderen in de thuiszorg? Als we wereldkampioen willen zijn in preventieve en curatieve mondzorg voor de jeugd en de reguliere mondzorg, dan moeten we dat ook zijn voor de cliënten in de thuiszorg. Ik stel voor met alle stakeholders binnen het gehele zorgspectrum dit probleem aan te pakken.
Mondzorg implementeren binnen de studie Geneeskunde
Allereerst is het van belang mondzorg te implementeren in de studie Geneeskunde. Ik train honderden artsen en zij hebben mij meermaals laten weten dat zij een grote behoefte hebben aan kennis over mondzorg. Zij geven aan dat tijdens de studie Geneeskunde slechts nul tot twee uur aandacht wordt besteed aan mondzorg. De geneeskunde is leading binnen het zorgspectrum, dus als mondzorg grotendeels ontbreekt in dit vakgebied, dan geldt dat ook voor de rest van de zorgketen.
Ook in het kader van risicosignalering is kennis over mondzorg belangrijk. De arts kan problemen in de mond signaleren en mondzorgprofessionals hiervan op de hoogte stellen. Met dit preventieve gedachtegoed kunnen we problemen in een vroeg stadium aanpakken en zijn onaangename curatieve behandelingen minder vaak nodig. Bovendien weten we inmiddels dat er associatieve en causale verbanden bestaan tussen pathologie in de mond en pathologie in de rest van het lichaam.
Financiële dekking
Wat betreft financiering kunnen we eveneens grote stappen maken. Cliënten in de thuiszorg zijn doorgaans niet verzekerd voor mondzorg, terwijl dit wel geldt voor de reguliere mondzorg en de zorginstelling. Echter is juist in deze tussenperiode, wanneer mensen zich in de kwetsbaarste fase van hun leven bevinden, mondzorg onmisbaar.
Laten we als stakeholders kijken naar mogelijkheden voor een basisfinanciering voor het behoud van een gezonde mond en het voorkomen van pijnklachten. Zo kunnen zorgafhankelijke mensen ook in de laatste jaren van hun leven pijnloos praten, eten en drinken.
Ambulante mondzorg
Tot slot is het belangrijk de ambulante mondzorg goed te organiseren. Deze teams moeten van alle kanten worden gefaciliteerd. Voor thuiszorgorganisaties is hierin een cruciale rol weggelegd. Zij kunnen problemen in de monden signaleren en de ambulante mondzorgteams hiervan op de hoogte stellen.
Als we met elkaar deze inhaalslag maken, kunnen kwetsbare ouderen goede, passende mondzorg krijgen die bijdraagt aan hun welzijn. Laten we hun monden niet meer vergeten.
Wim van der Torre
Lid van de directie van Vitadent Mondzorg, geriatrisch tandarts en verantwoordelijk voor Vitadent Academy