Op 15 juni vond ‘het grootste kennisfestival van Nederland’ plaats in Deventer. Talloze sprekers, veel parallelsessies, dus lastig kiezen. Ik bezocht Mathieu Weggeman, Jos de Blok, Wouter Hart, Anke Siegers en Rutger Bregman. Jaap Peters was er met ‘de omgekeerde fiets’ bij de stand van Managementboek.nl over ‘kennen is niet nog kunnen’.
Naarmate de dag vorderde werd ik blijer en geïnspireerder. Alhoewel men elkaar op onderdelen tegensprak, en ieder zijn eigen verhaal, insteek en programma had, was er toch een verbijsterende hoeveelheid overeenkomsten. De rode draad: terug naar de essentie; doe alleen waar het om draait. Heb het lef al het andere los te laten en ga met het nieuwe ook echt oefenen.
Het contrast is enorm als ik de dag erna drie kwartier bezig ben om mijn vrouw te helpen zich te registreren als agoog. Dit omdat de GGZ-organisatie waar zij werkt bedacht heeft dat iedereen zich moet registreren met een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) en hun eigen werkgeversverklaring. En een bevestiging vragen dat zij werken volgens een protocol dat 38 bladzijden beslaat, inclusief leeswijzer. Zaken waar mijn vrouw allemaal geheel conform de werkelijkheid al ruim tien jaar ‘ja’ op kan zeggen .
Protocol
Maar dus wel een half uur bezig was om dat protocol door te lezen en drie kwartier om zich in het nieuwe register aan te melden als gebruiker, een twintigtal vragen te bevinken, de VOG en werkgeversverklaring te uploaden; nadat die door respectievelijk werkgever en gemeente per post zijn opgestuurd en ingescand. Deze tijdsbesteding gold alleen nog maar voor haarzelf en mij.
Bedenk wat een werk er in zit als al haar honderden collega’s dat ook doen, de werkgever die deze procedure heeft opgezet en al die VOG’s heeft aangevraagd. Waar dat toe leidt? Dat zij bevestigt dat zij doet wat zij al jaren doet. En waarschijnlijk alleen maar zodat bestuurders, opdrachtgevers of de politiek zich veiliger wanen omdat iedereen dat dan heeft verklaard.
Verspilling
Wordt de patiënt daar beter van? Ik denk het tegendeel: die tijdsbesteding is je reinste verspilling. Tijd die beter aan zorg besteed kan worden en je in de verleiding brengt om je minder verantwoordelijk te voelen. Immers, als je maar binnen deze kaders blijft, is het kennelijk goed genoeg.
Wat een contrast met wat de Weggemans, de De Bloks’ en de Rutgers op het Festival verkondigden: wij moeten weer uitgaan van vertrouwen. Daar zelfs mee beginnen! En toenemend stevenen daar mensen, initiatiefnemers, vernieuwers en organisaties ook op af. Niet alleen in Nederland. Deze beweging is wereldwijd en gebeurt overal in de marges van de maatschappij.
Alleen moest ik nog in gesprek met diezelfde Mathieu Weggeman die op zijn overtuigende opsomming van monomane, vastgelopen systeemdenken, ook ‘Lean & Mean’ in het verdomhoekje heeft zitten.
Scheldwoord
Daar deed mij pijn. Want ‘Lean & Mean’ is inderdaad het scheldwoord geworden voor degenen die Lean denken en doen Angelsaksisch zijn gaan uitvoeren: vanuit wantrouwen, gericht op efficiency, waar externen aan de werkenden opleggen wat zij moeten doen.
En dat is drie keer vloeken in de Lean-kerk. Dat noem ik ‘geperverteerd Lean’. Lean gaat immers juist om vertrouwen en respect; de vakman aan het roer om continu te verbeteren; de leider als coach, ondersteunend aan de vakman en zijn ontwikkeling.
Lean is gericht op het wegnemen van verspilling uit processen, waardoor alleen het waardevolle overblijft. Soms is echter ‘lummelen en vakantie vieren’ datgene wat het meest waardevol is. Ik wens jullie derhalve een fantastische zomer, wees LEAN en sloop alles uit je vakantie wat het echte lummelen voorkomt. En op de valreep: Mathieu bevestigde dat ook hij voortaan een onderscheid gaat maken tussen pervers Angelsaksich ‘Lean en Mean’ en Japans, oer-Lean!