Reparaties voorkomen door regelmatig onderhoud is in veel sectoren al heel gewoon. Ook in de mondzorg: veel Nederlanders bezoeken ieder halfjaar de tandarts of mondhygiënist voor preventie van gebitsproblemen. Is dit ook breder in de eerstelijnszorg te realiseren? Zodat de focus komt te liggen op behoud of realiseren van een zo optimaal mogelijke gezondheid in plaats van behandeling van ziekten? Laten we vooral ruimte geven aan ideeën en innovaties die gezond leven bevorderen en gezondheidsachterstanden tegengaan.
De maatschappelijke businesscase is helder. Uit onderzoek van de Rabobank blijkt dat een vijfde van de huidige zorglast samenhangt met ongezond gedrag. Volgens metingen van het CBS heeft 50 procent van de Nederlanders van 18 jaar en ouder overgewicht en 13,9 procent obesitas. Hierdoor hebben zij meer kans op chronische aandoeningen zoals diabetes type 2, hart- en vaatziekten, gewrichtsklachten en slaapapneu. Ook de coronarisico’s nemen toe: het virus slaat ongenadig hard toe bij mensen met een BMI boven de 30.
Gezondheidsplicht?
Gelukkig is er in en rond de gezondheidszorg steeds meer aandacht voor leefstijl en leefstijlinterventies. In november 2020 stuurden 70 zorgprofessionals, wetenschappers en bestuurders een brandbrief aan het ministerie van Volksgezondheid. Hun verzoek: mensen met een publiekscampagne informeren over de noodzaak van preventie. Drie grote zorgverzekeraars pleitten in een verkiezingspaper voor verleiden tot gezond gedrag in combinatie met duidelijk belegde verantwoordelijkheden. Dit met consequenties zoals gezondheidsplicht, waardoor huisartsen hun patiënten ongevraagd kunnen aansporen tot een gezondere levensstijl.
Geïndiceerde preventie
Een positieve ontwikkeling is dat huisartsen hun patiënten kunnen verwijzen naar een gecombineerde leefstijlinterventie (GLI). Dit is een combinatie van acties op het gebied van gedrag, voeding en bewegen, meestal begeleid door een leefstijlcoach. Deze wordt sinds 1 januari 2019 vergoed vanuit de basisverzekering voor mensen met een BMI tussen de 25 en 30 en een grotere kans op bijvoorbeeld een te hoge bloeddruk. Meedoen aan een GLI gaat niet ten koste van het eigen risico, wat het extra toegankelijk maakt.
Periodieke consulten
Op 30 april 2020 waren er 7.072 GLI-deelnemers, nog geen 1 procent van de potentiële patiënten (bron: RIVM). Deze trage opstart komt mogelijk doordat 31% van de huisartsen leefstijlconsulten niet declareren en meestal in een regulier enkel of dubbel consult opnemen. Volgens een onderzoek van Rabobank en Vereniging Arts & Leefstijl staat een vergoeding voor leefstijlconsult bij 85% van de huisartsen bovenaan op hun wensenlijst. Dit kan ook een mooi startpunt zijn voor periodieke leefstijlconsulten bij de huisarts of praktijkondersteuner voor bijvoorbeeld vijftigplussers.
Eigen regie
Hoe kun je alle vijf miljoen Nederlanders die een chronische aandoening hebben op een persoonlijke en professionele manier begeleiden naar een gezondere leefstijl? Wij hebben onze ervaring en ideeën verwerkt in Mediq Health Coach. In dit programma wordt de inzet van een zelfgekozen leefstijlcoach gecombineerd met uitgekiende digitale ondersteuning. Wanneer middels Nederlands onderzoek is aangetoond dat het programma aan de effectiviteitseisen voldoet, kan het als GLI worden aangeboden binnen de basisverzekering. Zo dient het een tweeledig doel: zorg(kosten) voorkomen en mensen helpen om in eigen regie aan hun gezondheid te werken en langer in goede gezondheid te leven.
Kristel de Ridder
Director e-business en innovation bij Mediq