Voor de meeste zorg- en welzijninstellingen is het niet langer de vraag of ze iets met e-health doen, maar eerder ‘hoe’. Toch is het percentage contacten dat online plaatsvindt nog beperkt. De sleutel tot succes ligt bij het middlemanagement. Zij moet de regie krijgen en nemen om zorgpaden en welzijndiensten met behulp van internet te transformeren.
Onderschat
Er is lang gezegd dat financieringsstructuren innovatie in de weg staan. Dat is voor een deel nog steeds zo, maar minstens zo belangrijk is de vraag waarom sommige organisaties en afdelingen veel meer online werken dan anderen. Dat verschil is voor een groot deel te verklaren door een duidelijke visie, een goede implementatie en ondersteuning voor de hulpverleners die op een andere manier moeten werken. Dit is de afgelopen jaren te vaak onderschat. De manager speelt hierin een cruciale rol.
Positieve grondhouding
Een manager kan e-health alleen maar succesvol introduceren als hij het zelf als een volwaardig onderdeel van het zorgaanbod ziet. Daarbij is het belangrijk om in te zien dat er verschillende motieven bestaan om te starten met e-health, waarbij een eenzijdige nadruk op kostenbesparing niet zal werken. Voor medewerkers is dat immers bijna nooit een motivator. Zij willen weten wat het effect is op de kwaliteit van de zorg en op het dagelijks werk.
Het is cruciaal dat de manager werkelijk enthousiast is over e-health. Een neutrale houding is niet voldoende om te inspireren, de ontwikkelingen aan te jagen en sturing te geven aan het veranderproces. Leidinggevenden die de meerwaarde van e-health niet zien, die onzeker zijn of diep vanbinnen twijfels hebben over de effectiviteit, kunnen hulpverleners niet goed begeleiden.
Transparante zorg
Het gebruik van ICT leidt tot meer transparantie. Voor cliënten wordt helderder hoe zorgpaden verlopen en alle online communicatie wordt bewaard. Voor de manager biedt het een enorme inkijk in het werk van zijn medewerkers. De deuren van de spreekkamer gaan wagenwijd open en sturingsinformatie wordt massaal en makkelijk beschikbaar. Hoe gaat de manager daarmee om? Wat gebruikt hij wel en wat niet? Wat vinden zijn medewerkers van dit alles? Past deze transparantie bij de cultuur van de afdeling of is er bij medewerkers en leidinggevenden angst om afgerekend te worden op basis van alle informatie?
Meer regie bij cliënt
E-health zorgt daarnaast voor meer regie bij de cliënt. Hij doet meer zelf, op momenten die hem het best schikken. Door de transparantie heeft hij meer kennis over de inhoud en proces van de behandeling. Een hulpverlener zal meer een coachende rol aan moeten nemen. En de manager? Die geeft natuurlijk zelf het goede voorbeeld. Hij zal zijn medewerkers meer los laten, zoals zijn medewerkers hun cliënten meer los moeten laten. Dat is voor de ene manager een natuurlijk proces en voor de ander een noodzakelijk ontwikkelpunt.
Transparantere zorg, meer regie bij de cliënt, competente medewerkers, het nieuwe werken: de implementatie van e-health gaat veel meer over een andere manier van zorg verlenen dan over techniek. Kan de manager de regie daarvoor ook neerleggen bij zijn medewerkers? Nee. De manager is de spil in het succesvol uitrollen van e-health.
Frank Schalken
Oprichter en directeur van stichting E-hulp.nl, kennis en adviescentrum voor online hulpverlening.
Deze blog is een weergave van de toespraak die Frank Schalken hield bij de lancering van de managementeditie van het Handboek Online Hulpverlening. Het boek moet managers ondersteunen bij het uitrollen van e-health en het coachen van hun medewerkers in de nieuwe manier van werken. Onderwerpen die het handboek behandelt zijn onder andere de wijze waarop bestaande interventies blended gemaakt kunnen worden, het belang van een zorgvuldige implementatie, de mogelijkheden van mobile health, online therapietrouw creëren en de zeven kenmerken van een competente online hulpverlener.