Ziekenhuisbestuurders en veel politieke partijen willen het liefst dat specialisten in loondienst werken en niet als vrijgevestigde. Dit leidt vrijwel zeker tot veel (structuur)discussies.
Een denkbaar scenario is, op grond van de historie, dat er financiële, fiscale of andere dwangmiddelen ingezet gaan worden om de artsen naar het loondienstverband te dwingen. Artsen gaan op hun beurt al hun tijd en energie inzetten voor een sluitende verdediging voor het behoud van hun positie en belangen.
De hele structuurdiscussie gaat ten koste van waar het echt over zou moeten gaan in de ziekenhuiszorg, namelijk: hoe kunnen we voor, en met, de patiënten de best-mogelijke zorg tegen aanvaardbare kosten creëren en overbodige zorg achterwegen laten?
Centrale spelers
Dat de artsen de centrale spelers moeten zijn in de ziekenhuiszorg wordt steeds vaker herkend en erkend. Sterker: iedere verandering in de ziekenhuiszorg die niet door betrokken artsen wordt omarmd, is gedoemd te mislukken (Lee, Cosgrove HBR 2014). Daar is wel medisch leiderschap voor nodig, om 1) vanuit een inhoudelijke deskundigheid het voortouw te nemen en collega’s te enthousiasmeren, om 2) samen doelen en targets te bepalen en te realiseren en om 3) te leren omgaan met de veranderende eisen die aan het beroep worden gesteld. Die nieuwe eisen ontstaan niet in de laatste plaats door de veranderende rol van de patiënten zelf. Ook de Federatie Medische Specialisten ziet de veranderingen en ziet in de toekomst een ”holistische benadering van iedere, unieke patiënt”.
Betrokkenheid en verantwoordelijkheid
Het is van belang dat alle artsen, zowel jong als oud, iedere dag betrokkenheid en verantwoordelijkheid voelen bij het organiseren van de zorg (Voogt et al NTVG 2015). Medische leiders kunnen hun collega’s daarbij helpen door te inspireren en het goede voorbeeld te geven. De uitdaging is (Lee, Cosgrove HBR 2014):
– de artsen als centrale spelers te betrekken bij de veranderingen in de zorg;
– te onderkennen dat iedere verandering die niet door de artsen omarmd wordt gedoemd is te mislukken;
– en te herkennen dat verandering bij mensen altijd weerstand oproept; zeker in het geval waarbij de specialist voor zijn autonome positie vreest. Medisch leiderschap is nodig om dit te overkomen.
Verandering
Om de artsen mee te nemen in een verandering is het belangrijk dat het doel, cq de visie van het instituut helder is, overtuigend is en door hen gedragen wordt. En dat de zo gewenste prestatie uitkomsten in teams samen opgesteld worden, transparant gedeeld worden en op een positieve manier aanzetten tot verbeteringen van de kwaliteit en veiligheid van de door hen geboden zorg. Dat geeft de patiënten informatie over de voor hen relevante keuzemogelijkheden en de teams van zorgverleners een uitdaging om tot de beste te willen behoren.
Laten we in 2017 onze energie hierin steken en in het opvolgen van succesvolle voorbeelden, zoals de Martini-Klinik in Hamburg, in plaats van ons te storten in een structuurdiscussie over vrijgevestigd of dienstverband.
Lid van de adviesraad van het Value Based Health Care Center Europe
