We zien in Nederland dat de gemiddelde mentale gezondheid van jongeren achteruitgaat. Dit heeft te maken met onder andere prestatiedruk, de invloed van sociale media en de slechte positie die jongeren hebben op de woningmarkt. Op dit moment staat Nederland op de vijfde plaats van gelukkige landen. Het is een kwestie van tijd voordat we afdalen op deze lijst.
Internationale Dag van de Mentale Gezondheid
Daarom is het zo belangrijk dat we vandaag op de Internationale Dag van de Mentale Gezondheid stilstaan en aandacht blijven vragen voor de mentale gezondheid van alle Nederlanders. ‘’Want de druk op mentale gezondheid is een van de grootste gezondheidsrisico’s voor de toekomst’’, aldus de recent verschenen ‘’Aanpak mentale gezondheid: van ons allemaal’’, gepubliceerd op www.open.overheid.nl.
Als voorzitter van de Nederlandse Verenging voor Psychiatrie onderschrijf ik dit volledig en ik kan het belang hiervan niet genoeg benadrukken. Gebrek aan mentale gezondheid en veerkracht heeft effect op alle domeinen van het leven, van lichamelijke gezondheid tot sociaal functioneren. Maar de effecten werken natuurlijk ook andersom: een slechte lichamelijke gezondheid en sociale problemen leiden ook tot mentale problemen. Denk aan de slapeloosheid en angst door torenhoge schulden. Vandaar het adagium Mental health in all policies.
Mentaal en sociaal
Ik geef drie voorbeelden. Samen met jongeren bedenken wat voor hen werkt om prestatiedruk op scholen te verminderen, weerbaarheid te vergroten en meer de nadruk te leggen op waarden dan op prestaties. Zodat denken en praten over je eigen waarden en emoties steeds beter lukt waardoor eenzaamheid, angst, somberheid en middelenmisbruik worden voorkomen. En voor de zorg betekent dit het systematisch kijken naar de psychosociale toestand van een patiënt, niet alleen omdat dat beter is voor het welzijn, maar omdat we weten dat psychosociale problemen een negatieve invloed kunnen hebben op het somatisch herstel en de ligduur in een ziekenhuis. Tenslotte zou het goed zijn dat de overheid zich rekenschap geeft van de mentale gevolgen van nieuw beleid, bijvoorbeeld in de vorm van een psychosociale effectrapportage.
Toegang tot zorg
Maar natuurlijk is niet alles is te voorkomen en wanneer iemand psychische hulp nodig heeft, is goede toegang tot zorg noodzakelijk. Met 80.000 mensen op een wachtlijst is dit al lange tijd een groot probleem, zoals MIND recent al aangaf in Trouw. Helaas is er geen ’magic bullit’ om dit op te lossen. Het vergt daden op meerdere terreinen tegelijk. En wanneer mensen met ernstige aandoeningen een beroep doen op de ggz, moeten we niet iemand van het kastje naar de muur sturen wanneer er meer aandoeningen tegelijk aan de hand zijn. We weten toch dat dit meer regel dan uitzondering is.
Streven naar ‘mentale gezondheid van ons allemaal’, daar kan niemand tegen zijn. Maar de praktijk is weerbarstig en ‘shit happens’. Wanneer we ons dat realiseren is het duidelijk dat Mental Health in all policies noodzakelijk is, zodat mentale gezondheid de aandacht krijgt die het verdient. Niet alleen op 10 oktober.