De nood is hoog, en er is gelukkig veel bereidheid om met beroepsorganisaties, werkgevers- en werknemerspartijen eisen en oplossingen te formuleren richting een nieuw kabinet. Hier de rode draad in al het lobbywerk dat we de afgelopen tijd hebben gedaan.
Waarderen is investeren
De centrale boodschap is: waarderen is investeren. In goede arbeidsvoorwaarden, in kwaliteit van zorg, het vergroten van zeggenschap van zorg- en welzijnsprofessionals en in mantelzorgers. In zij-instromers en stagiaires, een leven lang ontwikkelen en in het feit dat meer uren werken aantrekkelijker moet worden. Maar ook de sturing moet anders. Kwaliteit en professionaliteit centraal, in plaats van controle en verantwoorden. Meer samenwerken en minder concurreren, technologische mogelijkheden benutten. Aandacht voor preventie en de patiënt centraal. We zijn het er allemaal over eens, al wordt de vraag ‘Hoe dan?’ niet altijd even concreet beantwoord. Maar ik heb wel suggesties voor oplossingen die weliswaar niet bovenaan de lobby-agenda’s staan, maar waar we wel vandaag al mee aan de slag kunnen.
Werk als medicijn
Centrale thema’s als werken en gezondheid liggen heel dicht bij elkaar. Keer op keer blijkt dat (langdurige) werkloosheid enorm negatieve effecten heeft op de gezondheid van mensen. Toch is blijven of gaan werken een ondergeschoven thema in de meeste behandelkamers. Zorg- en hulpverleners zouden (vrijwilligers)werk een veel belangrijkere plek moeten geven in de gesprekken met hun cliënten. Voor mij persoonlijk was het belang van werk in het leven van mensen de reden om over te stappen van mijn baan in de hulpverlening naar de vakbond. Ik zag jongeren dagenlang blowen op hun kamer, tot het moment dat ze een werkplek vonden waar ze zich konden ontwikkelen, sociale contacten opdeden en weer een ritme kregen. Die behoeftes zijn universeel en verdienen meer aandacht. Werk voorkomt armoede en isolatie en bevordert daardoor gezondheid. Dat brengt me op de tweede oplossing.
Zorg en welzijn als inclusieve sector
Er werken in de sectoren zorg en welzijn weinig mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt én weinig mensen met een niet-westerse migratieachtergrond. Dat is zonde. Diversiteit loont. En we kunnen het ons in deze krappe arbeidsmarkt niet permitteren om enkel schapen met vijf poten te zoeken die precies lijken op de collega’s die al in dienst zijn. We zullen creatiever moeten kijken naar hoe we van (ondersteunende) taken nieuwe functies kunnen maken. Hoe we een inclusief werkklimaat stimuleren waar iedereen zich welkom voelt en kansen krijgt, in alle lagen van de organisatie. De samenleving wordt pluriformer. En om aan te blijven sluiten bij de leefwereld van cliënten en patiënten én om arbeidsmarkttekorten op te lossen, is het van belang om meer in te zetten op diversiteit.
Bovenaan mijn wensenlijst aan een nieuw kabinet staat dan ook: zoek naar de samenhang bij complexe vragen. Met name waar het gaat om werk, gezondheid en welzijn.
Anneke Westerlaken
Voorzitter CNV Zorg en Welzijn