Mondkapjes beschermen namelijk vooral de ander, niet zozeer jouzelf. De zogenoemde aerosolen uit jouw mond of neus worden niet verspreid, waardoor de kans op besmetting van anderen afneemt. Zo werken althans de meeste maskers.
Of allemaal wel óf allemaal niet
In ziekenhuizen en andere zorginstellingen werkt verplegend personeel met hoogwaardige maskers die ook de persoon die het masker draagt beschermen. Deze worden alleen gedragen indien het risico aanwezig is besmet te worden, bijvoorbeeld bij het afnemen van coronatesten of verpleging van patiënten die besmet zijn met corona.
Om zelf te profiteren van de werking van mondkapjes is het dus nodig dat de ander er ook een draagt. Dat vraagt een groepsaanpak: of allemaal wel of allemaal niet.
‘Ingreep op de vrijheid’
Terwijl in de ons omringende landen nationale maatregelen gelden voor het dragen van mondkapjes, wordt een verplichting in Nederland beschouwd als een ingreep op de vrijheid van een burger. Bestuurders vrezen dat een verplichting niet standhoudt bij een rechter wanneer iemand in beroep zou gaan tegen het besluit.
Voor de situaties waarin we dichtbij elkaar moeten staan of zitten, wordt het dragen van een mondkapje wel verplicht, onder meer in het openbaar vervoer of taxi’s. Daarvoor mogen mensen alles gebruiken wat ze willen; of deze effect hebben kun je je afvragen.
Ontbrekende certificering
Ondertussen worden in Arnhem volop mondkapjes geproduceerd. In april werd gestart met de productie. Zes maanden later is de certificering nog niet geregeld. De locatie blijkt niet te voldoen volgens een artikel in de Gelderlander. Blijkbaar is het in de Chinese productielocaties schoner.
‘Schijnveiligheid’
Het kabinet beperkt zich tijdens de persconferentie op 28 september tot (dringende) adviezen over het dragen van mondkapjes, voor contactberoepen en in publieke ruimtes. Na de persconferentie roepen steeds meer mensen om een mondkapjesplicht. Europarlementariër Peter van Dalen roept zijn Haagse fractie op het pleidooi te steunen, de Groningse retail-hoogleraar Laurens Sloot vraagt om duidelijke maatregelen en oud-parlementair verslaggever Wouke van Scherrenburg twittert veelvuldig dat ze liever vandaag dan morgen een mondkapjesplicht wil.
Ondanks diverse internationale onderzoeken die het nut aantonen van mondkapjes, blijft de eerste adviseur van het kabinet, Jaap van Dissel, bij zijn standpunt: mondkapjes roepen vooral een schijnveiligheid op. Gedragswetenschappers weerleggen dit in de uitzending van Jinek diezelfde avond.
Keuzes maken
Is er nog iemand die het begrijpt? Misschien moeten we het lef hebben keuzes te maken, ook al weten we nog niet alles over het effect van een maatregel. Zo besloot wij als managementteam van zorginstelling Het Schild in Wolfheze, een instelling voor blinden en slechtzienden, al in april een mondkapjesplicht in te voeren. Eerst voor onze eigen medewerkers, later ook voor alle bezoekers.
Het lijkt mij verstandig dat meer zorginstellingen in het land dit voorbeeld volgen. Bescherming van ouderen en kwetsbare mensen is van groot belang in deze crisis. Als mondkapjes ook maar een beetje helpen is dat reden genoeg om ze te dragen. We hoeven niet te wachten tot het Kabinet een verplichting invoert. We zijn in Nederland mans genoeg om zelf keuzes te maken en besluiten te nemen.
Yusuf Goedbloed
Yusuf Goedbloed is ondernemer en interim-manager in de zorg. Hij studeerde geneeskunde aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam.