Mickey Mouse, Zwarte Magie, kul, onzalig, vergelijkbaar met de Brexit en Trump. De idee van een Nationaal Zorgfonds zonder eigen risico is al aangevallen met een groeiende lijst van weinig serieuze en steekhoudende argumenten.
Inhoudelijker lijkt wellicht de tegenwerping dat een Nationaal Zorgfonds zou leiden tot volgens Verkoulen ‘logge en machtige bureaucratieën’, volgens Canoy ‘arrogante monopolist, waardoor de aanbieders de wachtlijsten op laten lopen’ en volgens Kremer en Visser ‘verlammende bureaucratie’. Wij zullen hier betogen dat niets minder waar is. Een Nationaal ZorgFonds geeft ons juist macht.
De farmaceutische industrie drijft de prijzen van veel medicijnen op. Uit onderzoek van de Europese Commissie blijkt dat de winstmarges op sommige medicijnen 80 procent van de omzet bedraagt. Steeds opnieuw zijn er voorbeelden van hoe de farmaceutische industrie welbewust de prijzen voor medicijnen opdrijft. De Volkskrant schreef in mei over Sovaldi, een revolutionair medicijn dat een hepatitis-C besmetting kan genezen. Voor dit medicijn, waarvan de ontwikkeling deels uit publieke middelen is betaald, vraagt Farmaceut Gilead 1000 euro per pil. De pil kost 1,50 euro om te maken.
Boetes
Ook de lijst met boetes die de farmaceuten hebben betaald, is ellenlang en ontluisterend. Zo betaalde Pfizer 2,3 miljard dollar omdat zij incorrecte informatie over geneesmiddelen had verstrekt met de intentie om te frauderen en te misleiden. Dit is geen incident, ook bijvoorbeeld Novartis (423 miljoen dollar), Johnson & Johnson (1,1 miljard dollar), Eli Lilly (1,4 miljard dollar) en Abbott (1,5 miljard dollar) betaalden boetes.
De farmaceutische industrie drijft de prijs van de zorg niet alleen op met winsten en te betalen boetes, maar ook met reclame. Volgens de Europese Commissie wordt er 2,3 miljard euro meer uitgegeven aan marketing dan aan onderzoek. Uit cijfers van het Transparantieregister Zorg blijkt dat Nederlandse artsen in 2015 voor 51,6 miljoen euro gesponsord werden door de farmaceutische industrie, 36 procent meer dan in 2014. Niet alleen de pillenindustrie is machtig en zorgt ervoor dat de zorg steeds duurder wordt, ook de producenten van medische hulpmiddelen zijn erg machtig. Volgens Forbes was de zorgtechnologiesector vorig jaar de meest winstgevende sector.
Tegenwicht
Met een Nationaal Zorgfonds kunnen we een tegenmacht vormen tegen de machtige farmaceutische en medisch technologische industrie. Met zo’n fonds hebben we een veel sterkere (onderhandelings-)positie en kunnen we de soms exorbitante prijzen voor medicijnen en hulpmiddelen terugdringen. We pleiten voor het afschaffen van geneesmiddelenreclame: geen commerciële artsenbezoekers, geen sponsoring van nascholing door de industrie, geen beïnvloeding van de industrie bij het vaststellen van behandelingsstandaarden en goed toezicht op de naleving. Het Nationaal ZorgFonds is een grote eerste stap in het publiek maken van de zorg. Ook het onderzoek naar nieuwe medicijnen zou meer publiek moeten worden gemaakt. Juist publiek onderzoek zorgt voor grote doorbraken én voor betaalbare medicijnen en behandelingen voor iedereen.
Ziekenfondsstelsel
Uiteraard moet het Nationaal ZorgFonds niet worden ingericht als een bureaucratische en logge organisatie die zorgt voor wachtlijsten. Maar hoe zit dat nu? In het huidige stelsel zijn de uitvoeringskosten 4 procent, volgens de zorgverzekeraars. In het oude ziekenfondsstelsel waren die kosten maar 2,5 procent. En die wachtlijsten? Uit onderzoek van de landelijke huisartsenvereniging blijkt dat er wachtlijsten ontstaan voor de ggz. MediQuest toonde aan dat ook de wachtlijsten in ziekenhuizen weer toenemen door afspraken met verzekeraars.
De SEH-afdelingen van de 19 ziekenhuizen in Noord-Holland en Flevoland kondigden vorig jaar bijna 2300 keer een opnamestop af. Verkoulen, Canoy en Kremer en Visser maken ons bang voor zaken die juist onlosmakelijk onderdeel zijn van het huidige zorgstelsel. Het zorgstelsel dat zij hartstochtelijk verdedigen en dat juist geleid heeft tot hoge kosten, enorme bureaucratie en een steeds ontoegankelijkere zorg.
Met een Nationaal ZorgFonds zonder eigen risico vormen we een tegenmacht tegen de farmaceutische industrie die er nu mede voor zorgen dat de zorg duur en steeds minder toegankelijk is. Zo zorgen we dat iedereen kan rekenen op de zorg die nodig is.
Bart Bruijn (huisarts), Cobie Groenendijk (psychiater) Henk Krol (fractievoorzitter 50PLUS) en Sandra Beckerman (wetenschappelijk bureau van de SP)
