Op 29 januari 2018 verscheen het rapport ‘Euro Health Consumer Index 2017’ waarin de staat van de gezondheidszorg in 36 Europese landen wordt gemeten. Dit wordt dan met name bekeken vanuit het gezichtspunt van de ‘patiënt’ ofwel consument.
Deze index, die sinds 2006 bestaat, geeft een score aan de zorgstelsels van de Europese landen op vele facetten. Van medicijnverkoop tot totale kosten van het zorgsysteem en van patiëntenrechten tot wachtlijsten. Nederland is ‘best of class’ en scoort hoog op verschillende onderdelen.
Het is interessant om in te zoomen op het onderdeel van de ouderenzorg, waarbij wordt gekeken naar het aantal beschikbare plaatsen per 100 duizend 65-plussers. Nederland doet mee in de top, maar staat met een vijfde plaats niet bovenaan.
Een rekensom leert dat de score die hier wordt aangehouden eigenlijk te hoog is en in de komende jaren zal verslechteren. In de onderstaande diagram uit het rapport blijkt dat Nederland per 100 duizend 65-plussers circa zesduizend plaatsen voor ouderenhuisvesting telt.
Met 3,1 miljoen 65-plussers in 2017, zoals becijferd door het CBS, zou dat 186 duizend plaatsen opleveren. Dat getal is fors hoger dan bijvoorbeeld het totaal aantal verpleeg- en verzorgingshuisplaatsen in 2010 (156 duizend)! Met de uitstroom van het aantal verzorgingshuisplaatsen in het kader van scheiden van wonen en zorg neemt dit getal de laatste jaren af. In 2015 woonden volgens het Zorginstituut Nederland nog zo’n 129 duizend mensen in een verpleeg- of verzorgingshuis, waarvan er zo’n 50 duizend een indicatie van ZZP 1-4 hadden.
Capaciteit nodig
Met de aanname dat ongeveer de helft van de mensen met een indicatie van ZZP-4 niet meer ‘institutioneel’ wordt opgevangen, kom je op ongeveer 100 duizend plaatsen uit rond 2018. Dit aantal plaatsen sluit dan weer aardig aan bij een eerdere inschatting die door het ministerie van VWS is gemaakt dat er op de lange termijn een capaciteit nodig is van zo’n 116 plaatsen per duizend 80-plussers. Met 800 duizend 80-plussers rond 2018 kom je dan inderdaad aardig in de richting van 100 duizend plaatsen.
Als we de getallen weer terugrekenen vanuit deze aantallen, dan zou Nederland uitkomen op 3300 in plaats van zesduizend plaatsen per 100 duizend 65-plussers; ergens tussen Cyprus en Litouwen.
Wegzakken
Bij de bepaling van de volgende index ligt het verlies van de overall eerste plaats op de loer door het stevig wegzakken op het onderdeel ouderenzorg!
Opvallend is overigens dat landen met een echte ‘familiecultuur’, zoals Italië en Griekenland, inderdaad laag scoren met het aantal beschikbare plaatsen. Hier wordt de opvang dus blijkbaar in de familie georganiseerd.
Michiel Wentges
Partner en sectormanager zorg bij bbn-BOB
