De top van de gezondheidszorg in ons land is nog heel erg wit. Er zijn tal van handboeken, toolkits en instructies, maar toch vallen we vaak terug in cultuurdominante patronen. Aandacht voor diversiteit moet een onmisbaar onderdeel worden van leiderschap en professioneel handelen.
In opdracht van twee ministeries: SZW en VWS is een opmerkelijk boekje tot stand gekomen; Voor(t)gaan in verandering. In veertien interviews wordt ingegaan op de zorg voor oudere migranten. Vanuit ZonMw heb ik ook van harte aan dit boekje meegewerkt, omdat het helemaal past in het diversiteitsbeleid van onze organisatie. Al eerder ging Diana Monissen op Skipr.nl in op het gedachtegoed van het boekje. Ik zet de lijn graag voort.
Bredere kijk
Het boekje zegt te gaan over cultuursensitiviteit, maar hierachter zit bijna bij alle geïnterviewden een bredere kijk vanuit diversiteitsoptiek. Diversiteit gaat over alle verschillen tussen mensen: oud en jong, vrouw en man, migrant en autochtoon, homo en hetero. Het is een aspect van kwaliteit van zorg om hier ten opzichte van individuele hulpvragers adequaat mee om te gaan.
Continue investering
Als het in de zorgverlening een kwaliteitsvereiste is, dan is dat evenzeer het geval in het onderbouwend wetenschappelijk onderzoek. Zo horen we in onderzoeksprojecten na te gaan of de resultaten wel voldoende generaliseerbaar zijn naar de algemene, divers samengestelde bevolking. Het is evenwel makkelijker gezegd dan gedaan. Aandacht voor diversiteit gaat namelijk nog steeds niet vanzelf. Dat geldt ook voor onze eigen organisatie. Het vergt een continue investering. Hoe komt dat toch?
Multi-culti
In het boekje zeg ik er het volgende over: “Dat cultuursensitieve zorg de afgelopen decennia onvoldoende van de grond is gekomen, is niet vanwege gebrek aan durf. Er zijn te veel onderwerpen die concurreren. Het is nu de kunst om ervoor te zorgen dat het prominent aan de oppervlakte blijft, het niet te zien als een multi-culti-onderwerp. We moeten aan de slag vanuit een sterk bewustzijn van de strategische waarde van het onderwerp. Misschien onderschatten veel organisaties ook wat de mogelijkheden en resultaten zijn als je er werk van maakt. Volharding is belangrijk en het besef dat het een tijd zal duren voordat je er echt bent.”
Hopelijk geeft het boekje en de daarop gebaseerde vervolgactiviteiten een forse en permanente impuls aan het diversiteitsdenken in de zorg.
Genetische verschillen
Overigens is er nog een andere reden waarom diversiteit de komende periode opnieuw kansrijk wordt. Die komt uit onverwachte hoek en heeft te maken met een nieuwe ontwikkeling in de medische wetenschap onder de titel personalized medicine. Dankzij de vooruitgang in de genetica kunnen we genetische verschillen tussen mensen die aan dezelfde ziekte lijden zichtbaar maken en vervolgens geïndividualiseerde behandeltrajecten organiseren. Het achterliggend denkpatroon kunnen we benutten om de bredere stap te maken naar heel de mens. Het zou toch wel weer eens heel snel kunnen gaan.
Henk Smid
Directeur ZonMw
—————————————————————————————————–
De afgelopen anderhalf jaar interviewden Thijs Vink en Jan Booij in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid veertien beslissers in en rondom de zorg aan ouderen. De vraag die zij onderzochten was of een moderne cultuursensitieve zorg bijdraagt aan integratie en burgerschap. Het verschijnen van het boek ‘Voor(t)gaan in Verandering’ is een tussentijds resultaat van dit traject.Download hier het boek als pdf.