Vallende blaadjes en gedoe. Ze lijken onlosmakelijk met elkaar verbonden te zijn. Het is nog niet zo lang geleden dat vallende blaadjes leidden tot vierkante wielen op het spoor en bijbehorende vertragingen. In de zorg hebben we onze eigen variant van vallende blaadjes: omzetplafonds.
Als de bomen kaler worden, de straten natter en de dagen korter, komen vaak de eerste berichten in de media: instellingen dreigen met patiëntenstops, zorgverzekeraars verdedigen zich door te verwijzen naar ander zorgaanbod en media vinden het onacceptabel.
Maatwerk
Een heel aantal zorgverzekeraars en zorgaanbieders maken afspraken over omzetplafonds. Ze spreken met elkaar een maximum af van wat er in een jaar door de zorgaanbieder gedeclareerd mag worden. Het afspreken van omzetplafonds is voor zorgverzekeraars een manier om te sturen op het beter organiseren van zorg in de regio. Dit vergt maatwerk en een lange termijn visie, toegespitst op de specifieke situatie van de zorgaanbieder en de opdracht die de zorgaanbieder en de zorgverzekeraar in de regio te vervullen hebben. Denk aan het terugdringen van wachttijden of het serieus werk maken van het verplaatsen van zorg van het ziekenhuis naar de eerste lijn. Generieke afspraken doen vaak geen recht aan wat er in een specifieke situatie nodig is. En zijn eigenlijk nogal ouderwets, als je kijkt naar hoeveel specifieke informatie er uit data-analyses te halen is om te betrekken in de onderhandeling.
Praktijk is weerbarstig
Vanuit de optiek van het zorgen voor goede, toegankelijke en betaalbare zorg, nu en in de toekomst, zijn omzetplafonds uitlegbaar. Maar de praktijk is weerbarstiger. Nog te vaak zien we dat patiënten, verzekerden en verwijzers gebrekkig worden geïnformeerd, waardoor het bereiken van een omzetplafond leidt tot maatschappelijke onrust. Patiënten vragen zich af of hun zorg op dezelfde plek kan worden gecontinueerd. Verzekerden vragen zich af of ze nog terecht kunnen op de plek die hun voorkeur heeft. Verwijzers weten niet waar ze patiënten naartoe moeten verwijzen. Onacceptabel en bovendien onnodig.
Nooit over de rug van de patiënt
De NZa heeft in september een beleidsregel vastgesteld die zorgverzekeraars verplicht om verzekerden beter te informeren over omzetplafonds. Zowel als deze worden afgesproken, als op het moment dat zij verwachten dat een omzetplafond wordt bereikt. Maar ook de zorgaanbieder heeft een verantwoordelijkheid in de informatieverstrekking. Wij verwachten van zorgaanbieders en zorgverzekeraars dat zij bij het bereiken van het omzetplafond zorgen voor een gezamenlijke communicatiestrategie. Het kan onder geen beding zo zijn dat een zorgaanbieder mensen afbelt die op een wachtlijst staan, zonder dat de zorgverzekeraar dat weet. En het kan onder geen beding zo zijn dat een zorgverzekeraar weigert aanvullend te contracteren als zij na het bereiken van het omzetplafond niet aan haar zorgplicht kan voldoen. Wij monitoren dit. En grijpen in als dat nodig is. Als stelregel geldt: nooit over de rug van de patiënt!
Als fervent forens merk ik de laatste tijd weinig van vierkante wielen. Zou de NS de heilige graal gevonden hebben? Dan wordt het tijd dat ons dat in de zorg ook gaat lukken! Laten we er op z’n minst voor zorgen dat de patiënt of verzekerde er zo min mogelijk hinder van ondervindt.