Zondag 1 maart
Ons eigen Beatrixziekenhuis komt bij hoge uitzondering vervelend in het nieuws. We hebben een coronapatiënt in huis gehad zonder het te weten. Om 18.00 uur is er een persconferentie. Veel opwinding. Nationale televisie in huis. Het woord crisis valt dit weekend voor het eerst bij ons in Gorinchem. Ondanks dat corona in het verpleeghuis nog ver weg lijkt, gaan we ons voorbereiden. Wat als een van onze 3.000 cliënten in de wijk besmet raakt? Of een van onze 1.000 bewoners in onze verpleeghuizen?
Dinsdag 17 maart
We krijgen steeds alarmerende berichten uit Brabant. Na uitvoerig beraad nemen we een besluit dat tot voor kort ondenkbaar lijkt. We sluiten onze huizen voor bezoek. Aan het einde van de dag spreek ik zorgregisseur Trude, de eerste held in dit verhaal. Zij heeft zojuist samen met collega Wim familie gebeld over ons besluit. Een traan blinkt in haar linkeroog. “Ik heb zojuist aan een meneer moeten vertellen dat hij zijn vrouw niet meer kan komen bezoeken. Weet je hoe lang ze al getrouwd zijn?”
Donderdag 19 maart
De minister-president geeft een persconferentie. Verpleeghuizen in het hele land gaan dicht voor bezoek. Ineens wordt ons besluit ‘gewoon’ voor iedereen. Een nieuwe normaal dient zich aan. Ik zie foto’s gepost op Instagram door een van onze helden: “De nationale pannenkoekendag is afgelast, maar wij maken er binnen toch een pannenkoekenfeestje van.” Wat volgt zijn filmpjes met clowns aan het balkon en buitenbingo. Helden Mariska en Carolien organiseren een barbecue voor bewoners. Wat zijn onze helden veerkrachtig.
Vrijdagmiddag 20 maart, 17.30 uur
Het moment is daar. Onze eerste bewoner is besmet met het coronavirus. Het weekend is een rollercoaster. De helft van de bewoners op een woongroep voor mensen met dementie blijkt besmet. Onze helden bellen met een steen in hun maag naar familieleden. Held Saskia, specialist ouderengeneeskunde, belt de familie van de besmette bewoners. De zorgregisseurs bellen de familieleden van de andere bewoners. “We doen er alles aan om uw vader te beschermen.”
Maandag 23 maart
Ik drink ik een bak koffie met een paar van deze helden. Karin vertelt dat een dochter bij haar moeder, die besmet is, wil komen wonen. “Kunnen we dat mogelijk maken?” Chantal zit met tranen in haar ogen. Ze heeft zojuist, gehuld in beschermende kleding, een bewoonster moeten verzorgen. Met haar beschadigd brein herkende deze mevrouw ‘maanvrouwtje’ Chantal niet en raakte helemaal in paniek. “Normaal geef ik haar een knuffel, wat moet ik nu?”
Dinsdag 24 maart
Revalidatie & Herstel, locatie Dordrecht. Daar zitten ze. Dertig helden. Ooit kwamen ze bij ons werken om mensen te helpen om te revalideren: nu gaan ze onze corona-unit bemensen. Ik zie de vragen in hun ogen. Maar voel ook de angst van het thuisfront. “Mijn familie zei tegen me dat ik misschien even een tijdje ergens anders moet gaan wonen”, zegt held Miranda. Ze is bang, onzeker, maar vastberaden tegelijk. “We gaan dit met z’n allen doen.”
Woensdag 25 maart
Ik spreek held Moniek. Haar dochter is herstellende van kanker en haar man is ernstig ziek. Gisterenavond hoorde zij dat een bewoner van haar woongroep besmet is. Ze is zelf begin zestig. Als zij ziek wordt, kan ze een gevaar zijn voor haar gezin. Dochterlief werkt op de IC in het ziekenhuis. Voor haar man en dochter geen enkele twijfel dat Moniek weer ging werken. Ze heeft even gehuild, maar daar zullen haar bewoners niets van merken. “Die zijn al angstig zat.”
Donderdag 26 maart
Een echtpaar in één van onze huizen is besmet. Ze wonen samen in een appartement. Ik spreek held Belinde. Ze is strijdbaar als altijd, maar ook kwetsbaarder dan ooit. Ze vertelt over de liefde die ze ziet bij het stel en de familie die nu niet op bezoek mag komen. “Zij gaat straks dood en na zestig jaar huwelijk kan hij niet bij haar begrafenis zijn.”
Vrijdag 29 maart
Onze eerste drie ‘coronabewoners’ zijn overleden. Familie mocht er beschermd bij zijn in deze laatste fase, maar durfde het niet aan. Gelukkig waren er helden bij toen deze bewoners hun laatste adem uitbliezen. Met kapjes, schort en handschoenen.
Zaterdag 30 maart
Dertien van bewoners op een unit voor mensen met dementie blijken besmet met het coronavirus. Een dag later volgen nog vier positieve testen. Ik spreek held Ellen. Ze is moe, maar strijdbaar. “Dat isoleren en beschermen is een hoop gedoe en vermoeiend, maar het moet.” Straks komt een dochter langs die heeft gezworen haar moeder weg te komen halen. We begrijpen die wens, maar vinden het onverstandig. Held Simon (Specialist Ouderengeneeskunde) weet de dochter later op de dag op andere gedachten te brengen.
Maandag 31 maart
Opnieuw komen er van weer een locatie testuitslagen binnen. In de appgroep van familieleden schijnt de vraag rond te gaan of bekend is wie het eerste besmet was. Causaliteit is niet te bewijzen en ook niet aan de orde. Maar onze helden zien het app-verkeer en zijn van slag.
’s Avonds krijg ik een bericht. Zojuist is een man in een ziekenhuis overleden aan corona. Zijn familie wilde het komen vertellen aan zijn moeder die in het verpleeghuis woont. Avonddienst-held Marleen moet de familie met bloedend hart tegenhouden. Ze mogen de afdeling niet op. De volgende dag wordt het opgepakt. Dochter mag met mondkapje op en twee meter afstand het slechte nieuws komen vertellen.
Waardig oud worden
Waardig oud worden met familie en vrienden om zich heen. Dat is wat onze helden willen bieden aan onze bewoners. Hiervoor zijn ze in het vak gegaan. Daarvoor komen de helden uit hun bed. Sinds 17 maart is het een enorme uitdaging deze missie waar te maken. Toch blijven onze helden dit doen. Ze doen wat in hun vermogen ligt om onze bewoners waardigheid te bieden, menselijke zorg, warmte en houvast.
Beste helden, zo lang jullie het verlies aan waardigheid in deze coronatijd niet gewoon gaan vinden. Zolang het ons raakt. Zolang de traan er is. Zolang staan jullie voor menswaardige zorg.
Marcel van der Priem
Directeur Langdurige Zorg Rivas Zorggroep