Op het eerste gezicht een logische stap. Het is immers een politieke keuze. Toch deed de brief van de minister pijn bij medewerkers in de gehandicaptenzorg, die zich niet gezien voelden. Om zo objectief mogelijk te kiezen wie er de € 500 euro zou krijgen moest er sprake zijn van “…relatief veel zorg voor Covid-19-patiënten en/of een relatief hoog ziekteverzuim, met daardoor een extra belasting van personeel.” De minister sloot vanwege dit argument alle 180.000 medewerkers uit van deze bonus.
Cliënten met hoge kwetsbaarheid
En dat steekt. Het doet geen recht aan hoe heftig de crisis toeslaat in de gehandicaptenzorg. De medewerkers werken dagelijks met cliënten met een hoge kwetsbaarheid, veelal in situaties waarin afstand houden niet mogelijk is en het dragen van beschermingsmateriaal vaak niet wordt begrepen. Precies om deze redenen kregen cliënten en medewerkers een prominente plek in de vaccinatiestrategie. Deze blootstelling aan risico’s en de haperingen bij het vaccineren zien we helaas terug in het ziekteverzuim.
Rapportages laten zien dat het ziekteverzuim onder zorgmedewerkers in onze branche (7,08%) hoger is dan in andere zorgsectoren, op de verpleeghuizen na (8,03%). We zitten meer dan ooit boven het zorgbrede gemiddelde (6,83%) en we zien nog steeds oplopende verzuimcijfers in de afgelopen maanden. Het directe gevolg? Een tekort aan personeel en een extra belasting van inzetbare medewerkers. Vorige week nog verscheen een studie over Corona in Limburg, waaruit bleek dat medewerkers in de gehandicaptenzorg het vaakst Corona hadden opgelopen.
Dus ja, in deze context viel de argumentatie van de minister niet goed. Zij gaf in het debat al wel te kennen meer te voelen voor optie 2, dus iedereen een lager bedrag. Het is nu deze week aan de nieuwe Tweede Kamer om zich hierover uit te spreken.
Verkiezingsprogramma’s
Het is te hopen dat de Kamerleden de verkiezingsprogramma’s er nog eens op naslaan. Een analyse van deze programma’s toont een heel breed draagvlak voor een verbetering van de arbeidsvoorwaarden van het zorgpersoneel. Dat is deels ingegeven door de waardering voor de aanpak in de pandemie, maar ook gebaseerd op de concurrentiepositie van de zorg op de krappe arbeidsmarkt. Uit studies blijkt dat zorgmedewerkers – vooral zij die direct cliëntcontact hebben – een impuls verdienen. Met de groeiende zorgvraag en een krappe arbeidsmarkt is dat een niet te negeren vaststelling.
Juist nu de Cao’s aflopen en vernieuwd moeten worden zou de Tweede Kamer belangrijke besluiten kunnen nemen, in lijn met hun verkiezingsprogramma’s. Eerst dus via de stemming over de Bonus 2021. Het is een opmaat naar de hoofdvraag die voor komt te liggen bij de formatie: de structurele impuls die de arbeidsvoorwaarden in de (gehandicapten)zorg verdienen. Niet alleen de belofte van het demissionaire kabinet aan zorgmedewerkers staat dus op het spel, maar ook de belofte die partijen via hun verkiezingsprogramma’s gedaan hebben aan hun kiezers.
Frank Bluiminck
Directeur Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland
Het idee van een bonus staat mij als verpleegkundige tegen. Als het goed is doen we gewoon ons werk mits de voorwaarden daarvoor goed geborgd zijn.
We worden opeens als ‘helden’ gezien vanwege de toestroom van zieke mensen waar het zorgsysteem niet voor toegerust is en daarmee ontstaat paniek. Angst dat het zorgsysteem faalt.
Als het aan mij ligt kiezen we als samenleving voor ‘menswaardige zorg’. Bij menswaardige zorg hoort ook het besef dat het leven eindig is.
Daarmee ontstaat er mijns inziens ruimte in de verkramping in de gezondheidszorg die ik waarneem.
Er wordt getracht om alles maar mogelijk te laten zijn in wat we technisch kunnen. Dit brengt veel kosten met zich mee. Dat valt niet te behappen; dat houden we als samenleving niet vol.
Als er basale keuzes worden gemaakt in de zorg waardoor de menswaardige zorg ondersteund wordt in plaats van dat ziektes bestreden worden, krijgt de zorg als vanzelf de ruimte die het nodig heeft. Dan is het niet nodig dat de maatschappij helden van ons maakt.
Dan kunnen we als verpleegkundigen en verzorgende ‘gewoon’ ons werk doen.
Als er dan opeens een epidemie is of een griep golf, dan kunnen we dat als vakgroep opvangen.
Laten we alsjeblieft stoppen met zo efficiënt mogelijk werken en daarmee alle rek uit de zorg weghalen.
Wouter Looman