Hoe kun je de wachttijden binnen de ziekenhuizen reduceren door ligtijden te beperken? Het antwoord op die vraag lijkt complex, maar er is een goede basis voor de oplossing: business intelligence.
De wachttijden voor een operatie of opname in Nederlandse ziekenhuizen zijn hoog. Onlangs kwamen deze zelfs op het hoogste punt in vier jaar tijd. Volgens recent onderzoek van RTL Nieuws moeten patiënten soms langer wachten dan de vastgestelde norm van zeven weken. De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) kondigde vrijwel tegelijkertijd aan om actie te ondernemen tegen deze wachttijden door diverse zorgpartijen beter te laten samenwerken. In mijn optiek is het echter verstandiger om eens breder naar de oorzaak te kijken.
Druk
Het is geen verrassing dat de zorgsector onder flinke druk staat, waardoor patiënten te lang moeten wachten. Aan de ene kant heeft de sector last van bezuinigingen waardoor er minder handen aan het bed zijn en aan de andere kant neemt het aantal zorgvragers en de zorgzwaarte toe door de vergrijzing.
Om die problematiek het hoofd te bieden, zijn zorginstellingen genoodzaakt om efficiënter te werken en om de kwaliteit van de geleverde zorg te verhogen. Dat is de doelstelling, maar uit de onderzoeken van RTL Nieuws en de NZa blijkt dat ze daar minder goed in slagen dan ze willen.
Meer dan aannames
Uit het onderzoek van RTL blijkt bijvoorbeeld dat vooral bij aandoeningen die verband houden met ouderdom, zoals knie- en heupprotheses, het aantal ziekenhuizen dat boven de norm opereert flink stijgt. Het ligt in de lijn der verwachting om te concluderen dat er meer ouderen zijn en dus ook meer van dit soort operaties, maar door een gelijkblijvend aantal chirurgen neemt de wachttijd voor dit soort operaties toe. Wellicht komt dit doordat deze patiëntgroep meer specifieke aandacht vraagt en daardoor langer in het ziekenhuis verblijft. Om werkelijk te bepalen of dit de oorzaak is, is meer onderzoek nodig.
Een manier om die oorzaak te onderzoeken is door business intelligence (BI) toe te passen op deze kwestie. BI is de verzamelnaam van het meten van gegevens, het analyseren en het handelen op basis van die analyse. Met BI kunnen zorgmanagers beslissingen nemen op basis van data en niet slechts op het onderbuikgevoel. Veel ziekenhuizen verzamelen al data, zoals het aantal patiënten, wie ze zijn, hoe oud ze zijn, hoe vaak ze hulp nodig hebben, de tijd dat ze in het ziekenhuis zijn en het aantal alarmmeldingen dat ze doorgeven om hulp te krijgen. Door het combineren en analyseren van die gegevens komen inzichten naar boven die op het blote oog vaak niet waarneembaar zijn, omdat er met veel parameters rekening wordt gehouden.
Informatiebronnen combineren
Dat klinkt natuurlijk als muziek in de oren, maar in de realiteit blijkt dat veel zorginstellingen nog niet klaar zijn voor BI. Het kost veel tijd om gegevens te verzamelen, het is complex om diverse informatiestromen met elkaar te combineren en het is lastig om conclusies te trekken, omdat de gegevens slechts op een beperkte set parameters is gebaseerd. Het werken met BI wordt pas echt waardevol als je een compleet beeld kunt schetsen van het zorgproces op basis van meerdere parameters. Hoe completer het beeld, hoe beter het inzicht en hoe beter kan worden gehandeld om een bepaald proces te optimaliseren.
Dat klinkt nog aardig abstract, maar het is in feite niets meer dan het oude ‘meten is weten’. Technologie maakt het voor zorginstellingen steeds eenvoudiger om meer te meten en te combineren, zodat je ook meer te weten komt. Als meerdere informatiebronnen met elkaar worden gecombineerd, kunnen zorgmanagers bepalen waar de knelpunten liggen, zoals een te hoge werkdruk bij het personeel of een piek aan zorgvraag vanuit de patiënten. Er is vervolgens wel nog actie nodig om het probleem daadwerkelijk aan te pakken, maar dat kan dan wel met de juiste aanpak.
BI als basis
BI kan te lange wachttijden niet direct verkorten, maar data-analyse kan wel laten zien waar het probleem ligt. Met BI kun je bijvoorbeeld aangeven wat de gemiddelde zorgvraag van patiënten met een bepaalde leeftijd is met dezelfde aandoening. Stel dat uit de cijfers blijkt dat een bepaalde leeftijdscategorie hoger scoort en juist uit die groep hebben een of meer personen op hetzelfde moment een behandeling nodig, dan kan een zorginstelling ervoor kiezen om de personeelsplanning daarop aan te passen.
Voor verpleegkundigen is die aanpassing relatief eenvoudig, maar voor chirurgen ligt dat natuurlijk net wat anders. Het inzetten van BI is dus de eerste stap in het proces naar verbetering, zodat deze problematiek bij de kern wordt opgelost.
Het advies van de NZa was dat zorginstellingen beter met elkaar moeten samenwerken, maar dat kan eigenlijk alleen resultaat opleveren als daar een goede basis aan ten grondslag lig. Door data-analyse kun je juist de samenwerking optimaliseren op punten waar het direct effect heeft, waardoor zorgverleners én patiënten profiteren.
Product Markt Manager Healthcare bij Ascom Benelux
