Twee miljoen patiënten die dagelijks afhankelijk zijn van stoma-, incontinentiemateriaal en/of katheters dreigen de dupe te worden van nieuwe contracten die zorgverzekeraars onlangs hebben gesloten.
Patiënten die afhankelijk zijn van een medisch hulpmiddel worden door zorgverzekeraars steeds vaker gezien als kostenpost. De druk op de vergoedingen heeft grote gevolgen voor deze patiënten. Zij zullen steeds vaker een ander hulpmiddel of minder hulpmiddelen krijgen dan voorgeschreven.
Dankzij passende medische hulpmiddelen kunnen deze patiënten mee blijven doen in de maatschappij en langer zelfstandig blijven. Patiënten die niet langer hun vertrouwende hulpmiddel krijgen, kampen vaak met lichamelijke en psychische klachten en bijvoorbeeld uitval in het arbeidsproces of sociaal isolement. Wie medische hulpmiddelen dan ook vooral ziet als kostenpost, doet niet alleen patiënten te kort, maar ook de maatschappij. Een kortzichtige kostenbesparing door zorgverzekeraars, betekent dat anderen in de keten geconfronteerd worden met extra kosten.
Voor het blok
Zorgverzekeraars zetten met nieuwe contracten voor de vergoeding van medische hulpmiddelen medisch speciaalzaken (distributeurs) en apotheken voor het blok. Weliswaar valt er op papier weinig af te dingen, maar de praktijk laat nu al zien dat de geboden vergoedingen zo laag zijn, dat zowel het aanbod aan hulpmiddelen als de hulpmiddelenzorg ernstig onder druk komen te staan. Gevolg is dat veel patiënten niet langer het medisch hulpmiddel krijgen dat is voorgeschreven door gespecialiseerde verpleegkundigen, maar een hulpmiddel dat past bij zijn of haar ‘vergoedingsprofiel’. Kortom, de focus ligt primair op de prijs in plaats van op de beste keuze voor de patiënt.
Daarmee staat het inkoopbeleid op gespannen voet met het Generiek Kwaliteitskader Hulpmiddelenzorg van het Zorginstituut Nederland (ZIN) uit 2017. Kern van het kwaliteitskader is dat een hulpmiddel past bij de behoeften van de patiënt en doelmatig is. Naast de fysieke beperking moet ook rekening gehouden worden met iemands dagelijks leven, zoals werk, sport en andere activiteiten. Daarvoor is een passend hulpmiddel nodig en voldoende keuzemogelijkheden om maatwerk te kunnen bieden bij het voorschrijven. Het perspectief van de patiënt moet centraal staan. Als zorgverzekeraars (indirect) de regie krijgen op wat de patiënt uiteindelijk als hulpmiddel ontvangt, leidt dit tot allerlei ongewenste neveneffecten.
Patiënten in de knel
Contracteren van zorg leidt steeds vaker tot onrust en ongenoegen. Denk aan het recente geruzie van zorgverzekeraars met bijvoorbeeld huisartsen, tandartsen, fysiotherapeuten en diëtisten. Nefemed wil en kan deze laatste ontwikkeling niet zomaar accepteren. We zien in de praktijk steeds vaker dat patiënten in de knel komen door de contracten die zorgverzekeraars sluiten, waardoor maatwerk niet langer de norm is. Het verschil tussen een passend en een generiek hulpmiddel, maakt voor de gebruiker groot verschil in de mate waarin hij of zij, zijn of haar leven kan leven. Door de juiste inzet van medische hulpmiddelen kunnen ruim twee miljoen patiënten die kampen met (in)continentie problemen en/of een stoma dragen mee blijven doen in de maatschappij.
Het voorschrijven van medische hulpmiddelen is niet voor niets voorbehouden aan gespecialiseerde zorgverleners, die op basis van ervaring en dossierkennis functioneringsgericht, onafhankelijk en doelmatig voorschrijven. De regie mag niet verschuiven naar partijen die vanuit financiële belangen keuzes maken, zoals distributeurs of zorgverzekeraars.
Bij het bepalen van het zorg(inkoop)beleid moet – in gezamenlijkheid met ketenpartners – breder worden gekeken dan alleen naar de directe kosten van medische hulpmiddelen. De juiste medische hulpmiddelen zorgen ervoor dat een patiënt geen overbodige aanvullende medische kosten maakt en onnodig extra aanspraak maakt op vergoedde zorg uit de basisverzekering. Het zorgt ervoor dat zij met behoud van kwaliteit van leven kunnen meedraaien in onze maatschappij. Goed gebruik van medische hulpmiddelen kan zo bijdragen aan een integraal vergoedingenbeleid, waarbij onnodige kosten voorkomen voorkomen en de patiënt de best passende hulpmiddelen krijgt voor zijn of haar situatie.
Directeur van Nefemed, belangenorganisatie van producenten, importeurs en handelaren van medische hulpmiddelen en medische technologie
