Pijnlijke keuzes in de zorg kun je ook maken zónder dat medewerkers de dupe worden. Dat schrijft Anneke Westerlaken, voorzitter CNV Zorg & Welzijn in reactie op Wouter Bos.
‘Stop met wegduiken voor pijnlijke keuzes in de zorg’, pleit Wouter Bos in de Volkskrant afgelopen zaterdag. Bos schetst dat zowel zorgbestuurders, politici en professionals duikgedrag vertonen als het gaat over het maken van moeilijke keuzes. We pretenderen nog steed dat we de toenemende zorgvraag van op kunnen vangen met minder middelen. Zijn betoog wordt afgesloten met de constatering dat door de besluiteloosheid van politici en bestuurders de prijs vooral betaalt wordt op de werkvloer. Met als gevolg toenemende werkdruk, sluitingen van afdelingen, oplopend ziekteverzuim.
Personeelstekort in de zorg
Dat we de zorg met elkaar enigszins betaalbaar moeten houden, zal iedereen onderschrijven. Het is echter onacceptabel dat ‘het chagrijn’ over de (niet) gemaakte keuzes bij medewerkers terecht komt. Dat geldt helemaal in deze krappe arbeidsmarkt. Het grootste probleem in de zorg is namelijk het personeelstekort. De tevredenheid van zorgpersoneel daalt, het ziekteverzuim stijgt, net als het aantal mensen dat de sector jaarlijks weer verlaat. Als er ergens in geïnvesteerd dient te worden de komende jaren, dan is het in personeel.
Allereerst in materiële zin: de salarissen moeten omhoog. Een startend hbo-opgeleide verpleegkundige verdient zo’n 600 euro minder dan een startende leraar in het basisonderwijs. Een dergelijk verschil is aan de cao-tafel pas te dichten op het moment dat er politieke keuzes gemaakt worden, keuzes om te investeren in salarissen in de zorg.
Politici verschuilen zich vaak achter de OVA-ruimte (de overheidsbijdrage in de arbeidskostenontwikkeling, zoals vastgesteld door het CPB) en wijzen naar de sociale partners om deze OVA-ruimte goed te benutten. Maar er is geen wetgeving die zegt dat je bovenop deze OVA-ruimte niet extra zou kunnen investeren in salarissen. Doe dat dan ook. Zorgverzekeraars kunnen hier ook hun verantwoordelijk nemen. Zij geven de OVA-ruimte vaak niet helemaal door aan zorgaanbieders waardoor sociale partners beperkte ruimte hebben loonstijgingen te realiseren.
Verzorgen in plaats van registreren
Maar salaris lost niet alles op. Zorgverleners worden blij als ze er voor hun cliënten of patiënten kunnen zijn. Zo simpel is het. Werkgevers zijn aan zet om hun mensen de professionele ruimte te geven om te kunnen verzorgen, in plaats van te registreren, vergaderen en verantwoorden.
Om het zorgstelsel nu en in de toekomst betaalbaar te houden, moeten er ingewikkelde medisch-ethische vragen worden beantwoord, zeker. Maar hoe we die ingewikkelde vragen over de bekostiging van de zorg ook gaan beantwoorden, het antwoord moet zijn: nooit ten koste van de medewerkers.