Hoe zorg je als bestuurder ervoor dat de aandacht voor veilige zorg in ieders DNA zit? Binnen de geestelijke gezondheidszorg zijn we daar iedere dag mee bezig. Onze leidraad daarbij is: richtlijnen en protocollen zijn nodig, maar ga vooral met elkaar in gesprek.
De afgelopen jaren is binnen GGZ Oost Brabant veel gewerkt aan systemen en protocollen rondom veiligheid. In 2014 ontvingen we de IGZ ZorgVeiligprijs voor de wijze waarop we met gangmakers veiligheid en in de veiligheidsoverleggen aandacht besteden aan veilige zorg. Nu zijn we vooral bezig met gedragsverandering. Met elkaar willen we een omgeving creëren waar je in alle openheid met elkaar kunt spreken over hoe de zorg beter kan en wat ieder daaraan kan bijdragen. Ik geloof erin dat je dit kunt bewerkstelligen door met elkaar erover te spreken en écht naar elkaar te luisteren.
Veiligheidscafé’s
Zo delen we verhalen tijdens Veiligheidscafé’s. Wat hebben collega’s en cliënten meegemaakt? Wat heeft deze ervaring hen gebracht? We kijken naar eigen filmbeelden en gaan met elkaar in gesprek over veiligheid, wat ons bezighoudt (en soms wakker houdt) en hoe we het samen vormgeven. We doen dit vanuit de overtuiging dat één persoonlijk ervaringsverhaal (en ja, ook van bestuurders en directeuren) met een fout of incident meer impact heeft op de veiligheidscultuur dan tien richtlijnen of protocollen. Want een concrete ervaring van een collega of cliënt raakt je. Tijdens de Week van de Patiëntveiligheid organiseren we drie Veiligheidscafé’s in onze regio.
Als raad van bestuur luisteren we tijdens Veiligheidsrondes. Samen met cliënten en een lid van de Familieraad bezoeken we elke zes weken een team. Zonder checklists en agenda gaan we een open gesprek aan. Hoe is de veiligheidscultuur, wat wil je graag inbrengen? We lopen samen met een frisse blik over de afdeling, waar we soms hele praktische dingen meteen aanpakken, een losse spiegel op een commode, wasdrogers van cliënten die niet schoongemaakt worden. Je ziet en hoort waar mensen trots op zijn en wat verbeterd kan worden. Iemand van het afdelingsteam maakt een kort en bondig verslag waar we na drie weken telefonisch op terugkomen. De veiligheidsrondes worden gewaardeerd en als open en laagdrempelig ervaren.
Over schroom en angst heen stappen
Ruimte om over schroom en angst heen te stappen en eigen verantwoordelijkheid vragen. Dat willen we – naast andere verhalende methodieken als spiegelgesprekken, ervaringsverhalen en narratief onderzoek – als bestuur inbrengen. Soms vertellen medewerkers je iets in vertrouwen, wat ze niet met collega’s of leidinggevende bespreekbaar durven maken. Het is de kunst als bestuurder dan de juiste vraag te stellen: wat maakt dat ze dit niet doen, en wat hebben ze nodig om het wel te kunnen? Gaandeweg het gesprek komt er altijd een opening. En in de meeste gevallen blijkt achteraf dat een team blij is dat iemand de eerste stap zet en het onderwerp ter sprake brengt. Intervisie en supervisie kunnen hier dan ook hun waarde bewijzen.
Door je verhaal te delen toon je je kwetsbaarheid en dat vraagt om lef. Want in professionele organisaties is het soms moeilijk om hierarchie, groepsdynamiek of protocollering te doorbreken. Daarom ben je voor mij een held, als je veiligheid aan de kaak stelt.
Lid Raad van Bestuur GGZ Oost Brabant
