De curatieve zorg in Nederland is zuinig en wordt op een hoog niveau uitgevoerd. De curatieve zorg neerzetten als een financieel hebzuchtige organisatie berust niet op feiten. Er is zeker sprake van een systeem falen in de zorg met grote financiële verliezen. Dit systeem falen overdekken met een sausjes van complexe initiatieven zoals de IZA en GALA-preventieakkoorden, zal niet helpen. Ook de ter beschikking staande 2.8 miljard aan transitiegelden niet.
Rendement
Waar zit nu de grootste winst van preventiemaatregelen? Skipr analyseerde een recent RIVM rapport en stelde dat “het 33 miljoen kostende GLI (Gecombineerde Leefstijlinterventie) programma sinds de introductie getypeerd wordt met een hoge uitval en maar relatief weinig gewichtsverlies”. Het is dan ook twijfelachtig of dit soort initiatieven zinvol zijn.
In het licht van het rendement van preventiemaatregelen is het raadzaam aandacht te besteden aan een RIVM-analyse die inzicht geeft over maatregelen die werkelijk zoden aan de dijk zetten. Het rapport “Het potentieel van preventie” is gebaseerd op gedegen onderzoek en bevat waardevolle adviezen zoals:
–“preventie vraagt om investeringen en de effecten worden pas na langere tijd zichtbaar”.
–“het is uitermate belangrijk dat nieuwe investeringen in preventie gebaseerd zijn op solide kennis over effectiviteit en kosteneffectiviteit (doelmatigheid)”
De RIVM analyse bevat 2 samenvattende tabellen. Uit de eerste tabel zijn de eerste 8 belangrijkste besparingen weergegeven die bereikt worden over een berekende periode met als startjaar 2018:
“Tabel met interventies gerangschikt op de hoogte van besparingen”
| Interventie | Besparingen in € |
| accijns alcohol 200% | 9.485.000.000 |
| accijns ongezonde voeding | 2.902.132.074 |
| vermindering verkooppunten 25% | 2.567.000.000 |
| reclameverbod alcohol | 1.853.000.000 |
| vlees taks 15% | 926.000.000 |
| subsidie groente en fruit | 630.500.000 |
| zoutreductie voeding | 216.978.157 |
| verbod zonnebank | 175.445.649 |
Gezondheidswinst
Uit de tweede tabel valt op te maken dat accijns op ongezonde voeding; de polypil; een suikertaks; screening op huidkanker; accijns op alcohol van 200%; een verbod van de zonnebank; een zout reductie van de voeding en een accijns op suikerhoudende dranken als eerste 8 de meeste gezondheidswinst opleveren.
De overzichten maken duidelijk dat de belangrijkste besparingen en gezondheidswinst behaald worden met maatregelen die buiten de directe invloedsfeer van de curatieve zorg vallen. Alleen de overheid en de politieke wil zijn bepalend voor het succes van deze maatregelen.
Samenwerking curatie en preventie
Speelt de curatieve zorg dan geen rol bij preventie? Jazeker, de curatieve zorg levert de data aan waarop succesvolle preventie-campagnes gebaseerd kunnen worden. De samenwerking tussen curatie en preventie is belangrijk. Wie bekend is met de wereld van ontwikkelingswerk weet dat een belangrijke les is geleerd: succesvolle preventie is gebaseerd op het vertrouwen in een effectieve curatieve zorg.
Het is verstandig grootschalige projecten zoals het IZA en de GALA-preventie akkoorden te laten toetsen door het RIVM en het Adviescollege Toetsing Regeldruk (ATR) op de bruikbaarheid en uitvoerbaarheid.
Preventie baseren op het in diskrediet brengen van de curatieve zorg is in ieder geval onverstandig.
Robert W. Kreis
Chirurg N.P.
Em. hoogleraar Brandwondenzorg VUmc
Collega Kreis snijdt een goed punt aan. De curatieve sector, met name de zorgverleners daarin, kan zich niet verdedigen over het feit, dat ze al heel lang geleden is losgezongen van haar oorspronkelijke positie. De curatieve sector denkt geheel vanuit en acteert binnen de Ziekteleer. Ze is Anglo-Amerikaans vooral oplossingsgericht geraakt waarbij we het “moneydriven”en “industrydriven” model van over de oceaan maar hebben moeten aanvaarden om toch de vooruitgang in vooral technisch kunnen voor lief te hebben moeten nemen. Terwijl er ooit een zeer krachtige implementatie van de Gezondheidsleer met haar grote preventiekennis en – kracht in ons land bestond, tot in de uithoeken van de maatschappij gebracht door de Huishoudscholen, maar juist ook ook de zorg voor gezonde kinderen (orthopedie: recht van lijf en leden) door de opvoedkunde en ons schoolsysteem (gymnastiek!, ergonomisch meubilair) vrij optimaal te krijgen en zo de toestroom naar de curatieve zorg behoorlijk stevig afperkte. Kom daar nu maar eens om. De vrij plotse hernieuwde aandacht voor preventie (de zorgtanker stevent op de ijsberg af, dus we moeten iets) wordt op heel veel velden zonder diepere kennis van wat de Gezondheidsleer nu voor ieder mens zou moeten inhouden op het schild gehesen. Zonder primair de preventiekracht weer bij het opgroeiend kind hersteld te krijgen, zal er eerst een “machtsstrijd” moeten woeden om de balans in het geneeskundig apparaat weer hersteld te krijgen. Voor de preventie van nu de grootste Burden of Disease en bij het RIVM de angstaanjagend grote stijgers naar 2040, de rugproblematiek en de artrose is het van het grootste belang de muntjes volledig op de goede lichamelijke opvoeding van het groeiend kind te gooien. Zorg dat de zorg voor de gezonde houding en opbouw van een soepel en alzijdig goed werkend steun- en bewegingsapparaat weer wordt opgetuigd. Dan profiteren alle orgaansystemen daarvan mee en zal ook de mentale weerbaarheid van onze jeugd, de latere volwassenen, weer toenemen. Deze terug-transitie, die in Scandinavië en menig “Oostblokland” nauwelijks nodig was, zal hier nog heel wat (negatieve) energie gaan kosten.