Woelend en zwetend lig ik onder de dekens. De jaarrekening spookt door mijn hoofd. Ook in 2014 is er weer een hoop commotie over de jaarrekening van ziekenhuizen.
Iedereen speelt iedereen de bal toe bij het vaststellen van de grote mate van onzekerheid die er achter zou schuilen, de oorzaken ervan en de gevolgen die dat zou moeten hebben. Het is een gezellig potje Oudhollands Zwartepieten. Wat is er nou eigenlijk aan de hand? Vorig jaar rond deze tijd schreef ik al dat ik de jaarrekening van mijn eigen ziekenhuis niet begreep. De reacties waren niet van de lucht, maar ik zal ze u besparen. Dit jaar gaat het niet veel anders. Ik zal u opnieuw proberen mee te nemen in de geheimen van de ziekenhuisfinanciering.
Geen goedkeurdende verklaring
De accountants weigeren voor 2013 goedkeurende verklaringen af te geven bij de jaarrekeningen van ziekenhuizen in Nederland. Maar ze kunnen dat ook voor de komende jaren niet doen is de verwachting, omdat de problemen in het systeem zitten. Ziekenhuizen hebben hun jaarcijfers niet op orde, volgens de Nederlandse Beroepsorganisatie voor Accountants in het Financieel Dagblad van 23 januari. Als belangrijkste oorzaak worden de opgevoerde controles door zorgverzekeraars op fraude in ziekenhuizen genoemd. Onder druk van de NZa zijn zorgverzekeraars bezig de rekeningen van ziekenhuizen over oude jaren onder de loep te nemen.
Gewijzigde declaratieregels
Interessant daarbij is dat de NZa de afgelopen jaren de declaratieregels regelmatig heeft bijgesteld. Er worden nu controles uitgevoerd over declaraties waarvan de uitkomst met de kennis van nu niet akkoord zou kunnen zijn, terwijl betreffende registratie volgens de definities van enkele jaren terug best verklaarbaar was. Ik zal u enkele voorbeelden noemen van zaken in de registratie en facturatie die op zijn minst grote vragen oproepen over de consistentie in beleid.
1.Registratie DOT-zorgproducten
Met ingang van 1-1-2014 is het niet meer toegestaan dat Nurse Practitioners en Physican Assistants zelfstandig DOT-zorgproducten registreren. Eigenlijk iedereen is het erover eens dat deze functiedifferentiatie inhoudelijk een goede ontwikkeling is. Medisch specialisten worden nu te vaak belast met patiëntenzorg die relatief eenvoudig en routinematig is. Daarvoor zijn zij feitelijk te duur. In veel ziekenhuizen is de afgelopen jaren geïnvesteerd in een ondersteunende beroepsgroep die medisch specialisten veel werk uit handen kan nemen. Natuurlijk is er best wat voor te zeggen dat daaraan een ander tarief zou kunnen hangen. Maar door te verbieden dat er überhaupt iets gedeclareerd mag worden, wordt het kind met het badwater weggegooid. En vanaf 2015 wordt het door de introductie van integrale bekostiging weer vrijgegeven!
2.Regelgeving met terugwerkende kracht
Eind februari 2012 heeft de NZa verordonneerd dat per 1-1-2012 (raar: regelgeving veranderen na ingangsdatum!) de definitie van een opname moest worden gewijzigd. Nu wordt met terugwerkende kracht over de afgelopen vijf jaar de herziene definitie gebruikt als normenkader. Ja, dat geeft onzekerheid in de jaarrekening!
3.Brandwondenzorg
DBC-Zorgproducten voor gespecialiseerde brandwondenzorg mogen niet in rekening worden gebracht in combinatie met andere DBC-zorgproducten. In de praktijk betekent dit dat voor mensen die in behandeling zijn voor brandwonden en tegelijkertijd een volstrekt andere zorgvraag hebben, die bijvoorbeeld geïndiceerd zijn voor een heupvervanging, geen nieuw zorgproduct mag worden geopend. We krijgen dan als ziekenhuis dus niet betaald.
Producten ver onder kostprijs
En passant zou ik graag alle producten waarvoor nu een door de NZa vastgestelde landelijke prijs geldt die ver onder de kostprijs ligt onder de aandacht willen brengen. Op bijvoorbeeld de kindergeneeskunde legt een middelgroot ziekenhuis gemiddeld genomen 1 tot 2 miljoen euro per jaar toe.
Rare regelgeving geeft vertekend beeld
Bovenstaand lijstje is niet uitputtend. Door deze rare regelgeving en het aanpassen van de regels tijdens de wedstrijd ontstaat een beeld van een frauderende en manipulerende sector. Dat is onterecht. Ik schreef al eerder dat in veel ziekenhuizen enorm veel aandacht wordt besteed aan de administratieve organisatie en interne controles. Ook zorgverzekeraars doen een al jaren een duit in het zakje. Zij worden nu door de NZa aangezet om meer te controleren (zucht!). Het initiatief van Menzis om te komen tot een vorm van horizontaal toezicht, waarin op voorhand een aantal controles met elkaar worden afgesproken, waarvan de uitkomsten met elkaar worden gedeeld, verdient lof en ondersteuning vanuit de NZa.
Geen scheiding der machten
De wijzigingen volgen elkaar in rap tempo op. Jaren zijn door definitieaanpassingen niet meer vergelijkbaar juist terwijl dat wel wenselijk is omdat er transitiemaatregelen van kracht zijn. Mijns inziens wreekt zich in de sector dat de NZa tegelijkertijd wetgever is (de regels maakt), uitvoerder en rechterlijke macht. De trias politica met voeten getreden: Montesquieu zou zich omdraaien in zijn graf.
Ziekenhuizen gedupeerd
En waar zou dit allemaal toe kunnen leiden? Ik denk dat er ziekenhuizen zijn die in hun leningsvoorwaarden hebben staan dat de financiering direct opeisbaar is als er geen goedkeurende verklaring is van de accountant. Misschien zijn banken wel bereid die stap te zetten omdat ze azen op het pandrecht voor debiteuren, wat nu nog vaak contractueel is toegedeeld aan zorgverzekeraars. Wat houden we dan over: op zijn minst een aantal failliete ziekenhuizen, een beschadigde sector en een parlementaire enquête! En dan maar kijken wie met de Zwartepiet blijft zitten.
Paul van der Wijk
Lid raad van bestuur Martini ziekenhuis
Onder het motto ‘Is uw organisatie NZa-proof?’ belegt Skipr op 24 april 2014 een masterclass over de recente problemen rond de financiering en verantwoording in de ziekenhuizen. Voor meer informatie, klik hier.