Het jaar 2013 is goed begonnen. In elk geval voor de mensen die willen stoppen met roken. Per 1 januari 2013 worden de stoppen-met-roken-programma’s weer vergoed vanuit het basispakket. Wat een positieve start!
En dit is pas het begin…
De ambities van staatssecretaris Van Rijn houden gelukkig niet op bij de stoppen-met-roken-programma’s. Hij is direct na zijn aantreden voortvarend begonnen met het verhogen van de leeftijdsgrens voor tabak van 16 naar 18 jaar. Deze staatssecretaris lijkt heel goed te begrijpen dat je niet de winst haalt uit de stoppen-met-roken programma’s maar uit preventieve maatregelen. Hoe later je in aanraking komt met sigaretten, hoe minder kans dat je verslaafd raakt aan roken. Juist de maatschappelijke, economische en gezondheidswinst moet behaald worden uit deze concrete maatregelen die zorgen dat jongeren niet beginnen met roken.
Onlangs werd bekend dat het kabinet positief is over de Europese tabaksproductenrichtlijn. Zo komen er waarschuwende foto’s op pakjes sigaretten om rokers beter te informeren over de risico’s van roken. Bovendien wil dit kabinet dat de toevoeging van kenmerkende geur- en smaakstoffen gereguleerd wordt in Europa. Het gaat hierbij om toevoegingen als menthol, drop en vanille. Bovendien verscheen er eind januari het bericht dat er hoogstwaarschijnlijk een Kamermeerderheid is om de horeca weer voor de volle 100% rookvrij te maken.
Preventieplan
Goed nieuws dus! Het is vooral ook van belang dat al deze maatregelen een onderdeel zijn van een samenhangend beleid. Het Nationaal Preventieplan, een gezamenlijk voornemen van minister Schippers en staatssecretaris Van Rijn, lijkt hier een breed podium voor te bieden. Inzet is dit plan te beschouwen als een verzamelpunt van initiatieven die mensen ondersteunen in het kiezen voor een gezonde leefstijl. Een mooie inzet van dit nieuwe team op VWS. Bundelen en verbinden!
Rolmodellen vs commitment
Bij preventie zijn vele partijen betrokken. En al deze stakeholders moeten hun rol ook oppakken. Daar kan het Nationaal Preventieplan een goed vliegwiel voor zijn. Op grond hiervan kunnen bedrijven, sportverenigingen, gemeenten, scholen, zorgverzekeraars en nog veel meer partijen samenwerken aan een gezonde samenleving. Als rolmodellen als de voetballers van FC Barcelona een belangrijke rol spelen om de jeugd van het roken af te helpen, dan moet dat in Nederland toch ook kunnen?
Burgers en de maatschappij zullen dus hun verantwoordelijkheid moeten tonen. Maar dit werkt het beste als dit samen gaat met een helder beleid van de overheid. De liefde moet van twee kanten komen, zo gezegd. Van Rijn en Schippers kunnen met de maatregelen in hun Preventieplan laten zien dat het serious business is. En dat ze met de maatschappij een commitment aangaan om preventie te agenderen. Met concrete maatregelen, een budget en de inzet om preventie te integreren in alle zorgmaatregelen én dit interdepartementaal toe te passen, wordt het beleid gericht op een gezonde samenleving versterkt. Alleen dan zal de maatschappij breed ook met hén mee willen gaan.
Preferred issue
En er is meer….. Want de zorglast van de gevolgen van roken is hoog. Roken is nog steeds de vermijdbare doodsoorzaak nummer een! Eerste prioriteit bij een Nationaal Preventieplan zou voor mij dan ook logischerwijs zijn: het voorkomen dat mensen gaan roken. Wat interessant is op dit gebied is het voorbeeld hoe de overheid omgaat met innovaties, namelijk als preferred customer. Hier kiest de overheid bewust voor een bepaald product om hiermee innovaties te stimuleren. Het zou erg mooi zijn als het ministerie van VWS ervoor kiest tabaksontmoediging als een preferred issue in het Nationaal Preventieplan op te nemen. De impact van het roken vereist dit en er zijn voldoende effectief bewezen maatregelen die vanuit de overheid kunnen worden ingezet.
Hiermee wordt een krachtig signaal afgegeven naar samenwerkingspartners, direct ingezet op kostenbeperkingen in de zorg en worden rokers gericht geholpen. En overigens is een groot deel van deze maatregelen budgetneutraal. De burgemeester van New York City heeft laten zien dat het kan: hij heeft van roken zijn preferred issue gemaakt. De tijd dat roken als normaal wordt beschouwd in deze wereldstad behoort tot het verleden. Bloomberg heeft met harde hand opgetreden waardoor de stad nagenoeg rookvrij is. Preventie is, in de woorden van Van Rijn, een onderwerp wat ons allemaal aan gaat. En dat klopt; we gaan er met zijn allen een heel mooi jaar van maken! Het jaar van de preventie.
Onno van Schayck
Voorzitter van het Partnership Stop met Roken