In de sector Zorg en Welzijn denken we vaak vanuit ons eigen belang. Daarmee ontzeggen we onszelf de kans om de mogelijkheden voor de toekomstige arbeidsmarkt breed te verkennen.
Lucien Engelen schudde de voorbeelden van technologische ontwikkelingen in de zorg zó uit zijn mouw, tijdens het Event Arbeidsmarkt Zorg en Welzijn in Beweging dat begin maart gehouden werd. Bijna zeventig procent van de mensen googlet eerst wat hij heeft, voor hij een bezoek aan de huisarts brengt. Je kunt met pleisters zelf een ECG-scan maken en via internet kun je eenvoudig een stick bestellen waarmee je je bloed in een paar minuten gescreend hebt op een aantal ziektes. En, zo zei Engelen: “Mocht u denken, het valt allemaal wel mee met die technologische ontwikkelingen: dat dachten ze in de reisbranche en de warenhuizen ook. Zij deden niks. En kijk nu waar zij nu staan.”
Nieuwe manier van polderen
Na het betoog van Engelen gingen vertegenwoordigers van werkgevers en werknemers uit de sector Zorg en Welzijn met elkaar in gesprek over de vraag wat technologische ontwikkelingen betekenen voor de toekomstige arbeidsmarkt. Dat gesprek kwam niet heel gemakkelijk van de grond. En dat is illustratief voor de moeite die we met zijn allen (zorgpartijen, overheden en andere stakeholders) hebben met het omgaan met veranderingen. Of het nu om decentralisaties, eigen regie of opleiden gaat.
Die moeite heeft twee oorzaken. Allereerst zijn we in de sector gewend om te redeneren vanuit ons eigen aanbod. We hebben als organisatie een bepaalde taak – bijvoorbeeld de zorg aan mensen met psychische problemen – en alles wat we zeggen, ligt in de lijn van die taak. Dat doen we vanuit een vorm van zelfbehoud.
Een tweede oorzaak is dat we in Nederland niet meer gewend zijn om vrij van oordeel te kijken naar een bepaald thema en ons af te vragen: wat betékent dit nou voor ons? Neem een onderwerp als vluchtelingen. Het gaat binnen de kortste keren over de vraag of je voor of tegen bent. Er is daarmee een nieuwe manier van polderen ontstaan: hoe haal ik het maximale voor mezelf eruit? Zelfs in de onderhandelingen voor het regeerakkoord is geen breed en diepgravend discours gevoerd, maar worden speerpunten uitgeruild.
Waar of wenselijk
Terug naar de arbeidsmarkt Zorg en Welzijn. Met onze neiging tot zelfbehoud ontzeggen we onszelf de kans om breed mogelijkheden voor de toekomstige arbeidsmarkt te verkennen. In het voorbeeld van de technologische ontwikkelingen van Lucien Engelen gaat het niet om de vraag of wat hij zegt wáár is, en ook niet om de vraag of we die beelden wel of niet wenselijk vinden. Het gaat erom dat we luisteren naar wat hij zegt, zijn argumenten samen verkennen, toetsen aan onze waarden en vervolgens samen tot een visie op technologische ontwikkelingen komen.
De veranderingen in de zorg zijn er gewoon, los van wat wij ervan vinden. We hebben de verantwoordelijkheid om deze ontwikkelingen recht in de ogen te kijken. Wat we daarom moeten doen is een échte dialoog voeren. Over onze schaduw heenstappen en praten over het belang van patiënten en inwoners. Laten we onze energie zetten op wat we voor hen willen bereiken. Werk is en blijft er genoeg. De vraag is alleen hoe we dit werk organiseren. Laten we die vraag samen beantwoorden. In verbinding met elkaar.
Marcel Haverkamp, Programmamanager Arbeidsmarkt
