Ruim tien jaar geleden kwam er een ander zorgstelsel. Invoeringskosten enkele miljarden euro’s, maar het beloofde veel. Publieke taken uitgevoerd door private organisaties. Zogenaamde marktwerking zou voor veel, zo niet alles gaan zorgen.
We zijn dus tien jaar verder en 90 procent procent van de verzekerden zit bij vier zorgverzekeraars en het macro-instrument is weer in werking. Tijd voor weer een stelselwijziging? Nee! Tegenover de aan te halen broekriemen bieden nieuwe ontwikkelingen en trends voldoende mogelijkheden om de gezondheidszorg in Nederland te verbeteren. Samenwerking, op alle niveaus, staat daarin centraal.
Voor patiënten bieden internet en sociale media steeds vaker een bron van (aanvullende) informatie. Binnen niet al te lange tijd zal ook het patiëntendossier digitaal toegankelijk zijn. Het wordt daarom steeds belangrijker dat de zorgverlener samen met de patiënt kiest welke behandeling voor hem of haar de beste optie is met kwaliteit van leven als norm. Dat betekent dat we van de patiënt mogen vragen het bezoek aan het ziekenhuis of huisarts goed voor te bereiden. Samenwerking tussen patiënt en behandelaar dus.
Tijd
Maar voor die samenwerking moet wel de tijd genomen worden. Uit onderzoek blijkt dat een medisch specialist binnen 20 seconden na de openingsvraag (‘Hoe gaat het met u?’) een patiënt onderbreekt. Niet uit desinteresse, maar omdat maximaal 20 minuten voor een eerste bezoek, of zelfs 10 minuten voor een herhaalbezoek wordt ingeruimd. Daardoor mist de behandelaar cruciale informatie, met verkeerde diagnoses en onnodige zorg tot gevolg. Het systeem, waarin het aantal DOT’s bepalend is voor de omzet van het ziekenhuis en het salaris van de artsen, hebben we zelf gemaakt. We kunnen het in goed overleg dus ook zelf weer ongedaan maken of veranderen! Samenwerking tussen zorgprofessionals dus.
Een voorbeeld van die samenwerking is de regio Rotterdam-Rijnmond Zuid, waar we als ziekenhuizen een start maken met regiobekostiging: één vrij te (her)verdelen budget voor de aangesloten instellingen. Zo kunnen we de prikkels bij de behandelaar verleggen van kwantiteit (aantal DOT’s) naar kwaliteit: preventie, doorvragen en luisteren… De volgende fase is dat we dit ook toepassen op samenwerking met de eerste lijn en de VVT sector. Samenwerking in de keten.
Welwillendheid
Ik merk dat zorgverzekeraars in verschillende contexten en regio’s willen meegaan in deze ontwikkelingen en de ruimte willen geven om een dergelijk nieuw systeem uit te proberen. Die welwillendheid is uiteraard essentieel. Daarnaast moeten de zorginstellingen de tijd krijgen zich op de nieuwe situatie – met nieuwe kosten en nieuwe opbrengsten – in te stellen.
Om gezondheid per regio te belonen, zullen we de resultaten moeten kunnen meten. Het gebruik en uitwisselen van data is daarvoor ontzettend belangrijk. In nagenoeg alle Zuid-Hollandse en Zeeuwse ziekenhuizen wordt hetzelfde Elektronisch Patiënten Dossier (Chipsoft HIX) ingevoerd. De patiënten van de vier ziekenhuizen in Rotterdam-Zuid, Voorne-Putten en Goeree-Overflakkee hebben straks – na akkoord van de patiënt – inzicht in hetzelfde Elektronisch Patiënt Dossier. Een basisinfrastructuur met veel nieuwe mogelijkheden.
Samenwerking
De sleutel tot verbetering van onze zorg is samenwerking, waarbij de samenwerking tussen de patiënt en zorgverlener uiteraard voorop staat. Maar voorwaardenscheppend daarbij is samenwerking tussen raden van bestuur en Medisch Specialistische Bedrijven, samenwerking tussen eerste en tweede lijn, samenwerking tussen ziekenhuizen onderling, samenwerking tussen algemene en academische ziekenhuizen en samenwerking tussen care en cure.
De uitdaging is groot. Het doorbreken van het huidige systeem, of beter, het huidige gedrag, vereist – naast visie – vooral lef. Die oude pillen zijn zo gek nog niet en de resultaten zullen geweldig zijn.
Rvb-voorzitter van het Maasstad Ziekenhuis en Associate Professor in Finance bij TIAS
