Het minimumloon is allang losgelaten in de zorg. Een vriendin van mij verdient ongeveer 800 euro per maand in de Amsterdamse thuiszorg, een inkomen op bijstandsniveau. Ze moet als oproepkracht de hele week beschikbaar zijn.
Hoe werkt het? Ze is schoonmaker in de thuiszorg. Een minder simpele baan dan mensen misschien denken. Balanceren tussen aandacht geven aan soms ernstig zieke mensen en gewoon schoonmaken vereist professionaliteit. Ze krijgt ongeveer acht keer per week een klus van drie uur. Bijvoorbeeld een ochtendklus van 9 tot 12 en een middagklus van 1 tot 4. Tussendoor moet ze vaak van de ene naar de andere kant van de stad fietsen. Ze krijgt netto 9 euro per uur. Op die manier verdient ze precies rond bijstandsniveau. Ze doet haar werk uitstekend, wil graag 40 uur werken, maar dat weigert de thuiszorg. Ze is kostwinner. Nederland anno 2014.
Complot
Ze vermoedt een ‘complot’ tussen de gemeente en de zorginstellingen. Dat is niet te bewijzen. Maar er zijn verdachte omstandigheden. Op deze manier houdt Amsterdam een maximaal aantal mensen uit de bijstand. Er zijn meer banen als elke oproepkracht slechts 24 uur werkt, in plaats van 40 uur. Ondanks de crisis boekt Amsterdam succes bij het vergroten van de uitstroom uit de bijstand.
Fatsoenlijke arbeidsvoorwaarden
Verdachte omstandigheden of niet, de gemeente zou wel kunnen bewijzen dat ze van deze uitbuiting af wil. En de thuiszorg kan haar HR-beleid ook op orde brengen. Freelancers in de zorg zijn nodig en wenselijk. Maar daar horen wel fatsoenlijke arbeidsvoorwaarden bij. Een van die voorwaarden is dat je ten minste in staat gesteld wordt het minimumloon te verdienen. De gemeente kan, als inkoper van de zorg, bedingen dat de thuiszorg medewerkers die dat willen 36 of 40 uur werk biedt.
Amsterdam is natuurlijk niet de enige gemeente die dit soort wantoestanden kent. Maar het is een stad met een lange sociale traditie, die zich graag koploper voelt. Aardig thema voor de gemeenteraadsverkiezingen?
Otto Reuchlin
Directeur van PeerAdministratie