De transitie in de zorg is in volle gang. Het eerste jaar van decentraliseren, het overgangsjaar, is bijna om. De kleerscheuren vallen mee, ondanks waarschuwingen en doemscenario’s die werden voorspeld.
Natuurlijk gaat niet alles goed, maar er zijn prachtige praktijken ontstaan met meer samenwerking en de mens als uitgangspunt. De rode draad bij deze praktijken is anders organiseren. Initiatieven die de moed hadden om vernieuwing door te zetten, organiseren anders. Geen abc-tje, maar interessante uitwerkingen van brede samenwerking, dialoog en creatief aanspreken van beschikbare energie van formele en informele zorgverleners.
Een voorbeeld is samenwerking van verschillende professionals in wijkteams. Met elkaar zijn zij verantwoordelijk voor een wijk. De teams zijn klein, de kennis generiek en professionals zijn nabij. Zorg staat dicht bij cliënten en hun familie. Een variant is een sociaal team voor een groter gebied. Het team telt meer mensen en beschikt naast generieke kennis ook over specialistische kennis. Deze werkwijze past goed bij wat complexere problematiek.
Weer een andere vorm is de inzet van een Kernteam dat als onafhankelijk adviesteam voor lokale professionals en hun cliënten werkt. Bij deze opzet is de lokale professional planregisseur en staat de inbreng van het Kernteam op de agenda om cliënt en professional samen bij te staan bij hun keuzes en samenwerking. Diverse praktijken, het gaat altijd over anders organiseren…
Anders leren
Anders organiseren raakt anders leren. Interdisciplinair, interprofessioneel, intersectoraal zijn de woorden die daarbij horen. Hiervoor bieden oplossingen als sociaal internet, learning community’s en gaming veel mogelijkheden. Andere handen community is hier een voorbeeld van. Dit digitale platform stimuleert en faciliteert dat medewerkers van en met elkaar leren. Eerste evaluaties van de toepassing van deze community zijn interessant. Zo zien we dat zelforganiserend vermogen groeit en deelnemers ondanks hectiek op het werk plezier beleven. Ook neemt de affiniteit met technologie toe. Een ware cultuuromslag is de ontwikkeling dat professionals in toenemende mate, ook in eigen tijd, met leren bezig zijn. Niet omdat het moet, maar omdat het boeit.
De kunst is om met de zorgmedewerker in gesprek te komen over anders leren. Medewerkers versterken voor de toekomst is een uitdaging. Ook al praten we heel veel over anders doen, interprofessioneel leren en innoveren zijn werkwoorden. Doen is de kunst. Een veelgehoorde opmerking is dat medewerker geen behoefte aan learning community’s hebben, aldus managers en staf. Zij vrezen voor overbelasting, vinden het niet bij het beleid passen, houden rekening met traditionele beperkingen of het verstoort het bewaken van processen. Belasting, beperking, bewaken, beheersing: allemaal B-woorden die anders doen in de weg zitten.
Hoe mooi was de uitspraak van een medewerker deze maand tijdens een presentatie over learning community Andere handen. Zij was de witte raaf op het congres met verder veel staf, beleid en management. Haar bekentenis was dat zij inderdaad niet uit zichzelf de behoefte had aan community leren. Maar, zei ze, nu ze ziet wat daar te vinden is, raakt ze binnen een kwartier geïnteresseerd en voelt zich geïnspireerd.
Stop met de eerder genoemde B-woorden die anders leren en anders organiseren in de weg zitten. Stap over op I- denken: inspireer, informeer, innoveer, interesseer en wakker intrinsieke motivatie aan. Transitie blijft een klus, maar voelt dan anders.