Op 18 november – het begin van de Week voor de Patiëntveiligheid – presenteert NIVEL/EMGO voor de derde maal de resultaten van onderzoek naar de potentieel vermijdbare schade en sterfte in Nederlandse ziekenhuizen.
Zij doen dit in een tijd waarin patiëntveiligheid gelukkig steeds vaker bovenaan de agenda staat. Professionals in de zorg geven aan dat transparantie over de kwaliteit en veiligheid en het meten van zorguitkomsten hierbij belangrijke vertrekpunten zijn. Ook Lea Bouwmeester (PvdA) wijst in haar blog ‘Meer macht voor de patiënt’ op het belang van de beschikbaarheid van kwaliteitsinformatie. Maar hoe zorgen we voor valide, betrouwbare en tijdige informatie over deze zorguitkomsten? En hoe zorgen we dat ook deze grotere transparantie zelf veilig is?
Verantwoordelijkheden
In de ontstane discussie rond de verbetering van patiëntveiligheid lijkt minister Schippers de verantwoordelijkheid neer te leggen bij de ziekenhuizen zelf en het nieuwe Kwaliteitsinstituut. Maar er is zeker nog wel iets te doen voor de minister. Zo is er momenteel veel discussie over welke parameters er gemeten zouden kunnen en/of moeten worden, en welke informatie naar de patiënt kan en/of moet worden gecommuniceerd. Ik denk dat er zeker nog een taak is weggelegd voor de politiek om te zorgen dat er meer gemeten kan en mag worden om processen in de medische sector te verbeteren, terwijl de zorgprofessional de bescherming krijgt die nodig is om fouten bespreekbaar te maken en ervan te leren.
Proces- en patiënteninformatie
Laten we eens kijken wat we kunnen meten en wat we kunnen communiceren. Het is daarbij verstandig een verschil te maken tussen wat we zouden moeten meten voor procesverbetering in ziekenhuizen, en welke parameters voor de individuele patiënt betekenisvol zijn. Een grote belemmering voor procesverbetering in ziekenhuizen, is dat gemeten gegevens automatisch onderdeel moeten zijn van het patiëntendossier. Dit is voor de bereidheid vanuit het veld niet bevorderlijk, en terecht, want wie beschermt hen als processen niet helemaal optimaal lopen.
Debat over meetgegevens
Wat dat betreft kan er nog veel geleerd worden van de luchtvaart, waar veel gemeten wordt om veiligheid van de passagier te borgen, maar die gegevens krijgen we als passagier niet. Daarmee wordt de piloot in zijn werkzaamheden beschermd. Zeker, de patiënt heeft recht op zekere gegevens rondom zijn/haar behandeling. Maar laten we dan een discussie starten welke gegevens dat zijn en andere meetgegevens gebruiken voor interne kwaliteitsverbetering. Want daar hebben alle patiënten baat bij.
Jenny Dankelman
Hoofd van de afdeling Biomechanical Engineering en hoogleraar Minimaal-Invasieve Chirurgie en Interventie Technieken aan de TU Delft