De grootste angst die bij veel mensen leeft als het om ouderdom gaat, is het verlies van hun menselijke waardigheid. Volgens onderzoek van het College voor de Rechten van de Mens draait waardigheid om het behoud van autonomie en van een respectvolle bejegening. Technologie en data-analyse kunnen daarvoor zorgen, maar alleen als leveranciers van deze producten en diensten bereid zijn samen te werken.
Volgens het onderzoek van het College voor de Rechten van de Mens zit waardige zorg nog onvoldoende in het DNA van instellingen voor ouderenzorg. Ouderen ervaren hierdoor een gebrek aan autonomie en respectvolle bejegening. Autonomie betekent volgens het College dat ouderen zelf keuzes willen kunnen maken en invloed willen uitoefenen op de zorgafspraken. Bejegening betekent waardigheid in de respectvolle verbinding met anderen.
Uit het onderzoek komt naar voren dat ouderen maar in beperkte mate de regie kunnen voeren over hun eigen leven. “Hun autonomie is begrensd”, zeggen de onderzoekers, “niet alleen door hun gezondheidssituatie, maar mede door de (on)mogelijkheden van de organisatie en van professionals.”
Personeelstekorten
Volgens het College hebben zorgprofessionals niet genoeg tijd om ouderen de gewenste autonomie en bejegening te geven. Dat komt doordat de zorg in veel instellingen nog steeds taakgericht, en niet vraaggericht is. De zorgverleners ervaren door bezuinigingen en personeelstekorten al een enorme werkdruk en deze neemt nog eens toe door niet-patiëntgebonden werkzaamheden zoals overleg, registraties en administratieve taken. Dat gaat ten koste van de patiëntgebonden activiteiten en tijd.
Voor de gewenste bejegening is het bijvoorbeeld belangrijk dat de zorgverleners de oudere ‘echt kennen’. De trend van flexibele arbeid brengt echter veel externen en invalkrachten in de instellingen. Dat staat het leren kennen van de bewoners nog eens extra in de weg. ‘Elkaar leren kennen’ lukt volgens de TaskForce ‘Waardigheid en Trots’ het beste met persoonlijke communicatie. De organisatie noemt meer dan 30 websites, communities en apps waarmee zorgverleners met familie, of mantelzorgers onderling, kunnen communiceren.
Slimme apparaten
Een groepsapp is slechts één voorbeeld van hoe technologie de manier van werken en communiceren in de zorg kan verbeteren. Er zijn honderden, zo niet duizenden slimme apparaten, systemen, apps en applicaties die daaraan bijdragen. Van digitale handigheden tot praktische hulpmiddelen en van producten tot diensten, het aanbod is gigantisch.
Deze oplossingen kennen echter allemaal hun eigen toepassing en bediening. Bovendien verzamelen zij allemaal afzonderlijk veel gegevens over ouderen. Doordat zij deze niet met elkaar uitwisselen, gaat het vaak om dezelfde (oppervlakkige) gegevens. Dat is voor ouderen niet gebruiksvriendelijk en voor de zorg niet efficiënt. Daarom zouden de leveranciers van deze producten en diensten, en daarmee de eigenaren van de data, samen moeten werken.
Tot nu toe is enige samenhang of samenwerking bij de fabrikanten echter ver te zoeken. Daarmee ontstaat de vraag naar een systeem dat de producten, diensten en data koppelt en integreert. Alleen dan kan technologie een wezenlijke bijdrage leveren aan de waardigheid van ouderen. Om dat mogelijk te maken, moeten we de huidige realiteit ter discussie stellen. Fabrikanten moeten anders denken en hun concurrenten niet vrezen maar omarmen. Zij moeten transparant en open zijn en bereid hun zorggegevens te delen. Dat zijn de randvoorwaarden voor duurzame innovatie in de ouderenzorg.
Kwart van de bevolking
Technologie en diepgaande data-analyses kunnen de waardigheid van ouderen helpen waarborgen. Dat verdient veel aandacht, want het aantal ouderen in de maatschappij bedraagt in 2030 een kwart van de bevolking. Bij tijdige ondersteuning en ingrijpen kunnen mensen langer hun autonomie behouden en kan de bejegening persoonlijker en dus respectvoller zijn. Oud worden is dan geen schrikbeeld meer, want kwetsbaarheid op tijd herkennen draagt veel bij aan de levenskwaliteit van mensen.
Waardige zorg kan dus alleen tot volle wasdom komen als alle betrokken partijen hun verantwoordelijkheid oppakken, bereid zijn tot samenwerking en de zorgverleners de tijd, middelen en informatie geven om vraaggerichte zorg te bieden.
Manager marketing & business development bij Eurocom Group
