Verpleeghuiszorg is aan het kantelen. Hoewel de publieke discussie anders suggereert, heeft er binnen deze tak van zorg de afgelopen jaren al een revolutie plaatsgevonden. Pijnpunt in de sector is de uitgebreide bureaucratische verantwoording en de veelheid aan protocollen die zijn bedoeld om incidenten te voorkomen en kwaliteit te bewaken. De roep om regelruimte en anders werken is luid. Hier kan praktische kwaliteitsverantwoording helpen. Is de verpleeghuiszorg klaar voor deze sociale innovatie?
Doorlopende aandacht voor kwaliteitsontwikkeling is geboden, enerzijds omdat mensen veranderen (we worden ouder, meer mensen worden ouder, we leven anders) anderzijds omdat de mogelijkheden toenemen (techniek brengt ons zaken die we eerder niet eens konden verzinnen). Het plan van VWS ‘Met waardigheid en trots’ zet de komende jaren de toon voor verdere kwaliteitsontwikkeling. Waardigheid voor cliënten en hun familie, trots bij de werknemers die met hart en hoofd hun werk doen.
De uitwerking van het plan krijgt door inbreng van zorgaanbieders een uitdagende vorm. Zij gaan tweehonderd plannen uitvoeren die passen bij de eigen lokale omstandigheden. Het idee is dat andere organisaties van deze ervaringen kunnen leren. De plannen die erkend worden, krijgen hiervoor regelruimte en vrijheden, een aanmoediging voor maatschappelijk ondernemerschap en sociale innovatie. Van en met elkaar leren krijgt inhoud, verpleeghuiszorg ontwikkelt tot een lerend systeem.
Van en met elkaar leren
Sinds 2012 is onder meer in de verpleeghuiszorg ervaring opgedaan met deze manier van werkend leren door de inzet van de sociaal internetoplossing Andere handen community. Van en met elkaar leren is hierbij de basis. Deze community rust medewerkers toe om hun ideeën en ervaringen in te brengen en daar feedback op te vragen. In deze sector, die van oudsher geen leercultuur heeft en waar het leren via de virtuele weg nog startend is, zijn al prachtige ervaringen opgedaan. Binnen de veelheid aan uitwerkingen die gaan starten in kader van het kwaliteitsplan ‘Met waardigheid en trots’, lonkt het perspectief om eenduidig praktische kwaliteitsverantwoording vorm te geven. Daar past sociaal internet perfect.
Het principe is eenvoudig, medewerkers spreken met elkaar af om periodiek hun ervaringen te delen. Dat doen zij via een eigen besloten groep op de community. Ze maken ook afspraken over feedback geven. Zo reflecteren alle betrokkenen eens per maand op een eigen casus uit de dagelijkse praktijk. Daarnaast reageren op minimaal één bijdrage van een collega. Praktijkervaringen worden op die manier gedeeld en besproken. Bovendien worden ze zo zichtbaar en lerend. Door de aangereikte cases te anonimiseren kan ook op organisatieniveau gebruik gemaakt worden van deze verantwoording. De verzamelde cases gaan dan functioneren als veelzijdig praktisch sturingsinstrument. Bijvoorbeeld door hierover in gesprek te gaan met de Inspectie voor de Gezondheidszorg of de cases met medewerkers te evalueren.
In het diepe springen
De techniek is voorhanden. Het aanleren van deze manier van werken is de crux. Onze ervaring is dat medewerkers soms even moeite hebben om in het diepe te springen. Als na de sprong blijkt dat ze kunnen zwemmen dan leidt deze aanpak tot veel positieve energie en trots. Ondanks dat er veel gepraat wordt over innoveren, anders organiseren, kwaliteitsontwikkeling en verantwoording blijft het traditionele systeem van verantwoorden meestal uitgangspunt.
Beleidsmakers en bestuurders: durft u de sprong naar praktisch verantwoorden aan? Faciliteer uw medewerkers, rust hen toe en wees samen trots!
Directeur ‘Verder door anders doen’
