‘Een cliënt wil niet meer eten’, vertelt een zorgprofessional. ‘Als we hem te eten willen geven, slaat hij de lepel weg of hij houdt zijn tong ervoor. Zijn familie wil dat we blijven aandringen dat hij eet, maar hoe ver mag ik gaan? Of moet ik het respecteren, als de cliënt aangeeft dat hij niet meer wil eten?’
Een van de vele dilemma’s waar zorgprofessionals in de dagelijkse praktijk mee te maken krijgen. In de zorginstelling waar deze professional werkt, krijgen medewerkers structureel ruimte om ethische dilemma’s met elkaar te bespreken. Dat is van belang. In de eerste plaats omdat de kwaliteit van de zorg en de kwaliteit van leven van cliënten en patiënten er door verbetert.
Als je ruimte krijgt om met collega’s een ethisch dilemma te bespreken en stil te staan bij je handelen, kun je weloverwogen beslissingen nemen. Regelmatig dilemma’s met elkaar bespreken draagt ook bij aan professionalisering en werkplezier. Er ontstaat een open cultuur in een team, waarin je gemakkelijker lastige situaties met elkaar kunt bespreken. ‘Het werk wordt er lichter door’, is een van de reacties uit de praktijk.
Aandacht en compassie
Regelmatig ethische dilemma’s met elkaar bespreken versterkt de morele gevoeligheid in een organisatie. Medewerkers raken gevoelig voor morele vragen, en herkennen de ethische aspecten in een casus. Ook dat draagt bij aan het welzijn van cliënten. Als je even de ruimte neemt om stil te staan, komt er ook de ruimte om naar de ander te luisteren, en je te verdiepen in de wensen en verlangens van cliënten.
Tijd voor reflectie, tijd voor aandacht en compassie in de zorg. Organisaties die op alle niveaus structureel ruimte bieden om dilemma’s met elkaar te bespreken zijn vernieuwers in de zorg. Ethiek heeft hier een centrale plaats, en wordt gedragen door zowel zorgprofessionals, cliënten, bestuurders, toezichthouders en vele anderen in de organisatie. Het zijn de organisaties die waardengericht werken, en waar aandacht is voor thema’s als integriteit en nieuwe vormen van leiderschap.
Inmiddels zijn er in het hele land inspirerende praktijkvoorbeelden te vinden, met als belangrijke succesfactoren: commitment van de Raad van Bestuur, betrokkenheid van zorgprofessionals, en passie en inzet van iedereen die betrokken is bij ethiek in de praktijk.
Initiatiefnemer en organisator Week van reflectie
De Week van reflectie, een samenwerkingsverband van gezondheidszorg, jeugdhulp en opleidingen, vindt plaats van 20 tot en met 24 november 2017. Tijdens deze week staat de kwaliteit van de zorg centraal, aan de hand van inspirerende activiteiten gericht op thema’s als ethiek, ethische reflectie, moreel beraad en leiderschap.