Voor volgend jaar zomer zal helder zijn wat te verwachten van een verpleegkundige. Hiertoe heeft de minister van VWS groen licht gegeven voor een wetgevingstraject waarin de bevoegdheden van verpleegkundigen vastgelegd worden.
Dit traject zal voorlopig een einde maken aan langlopende en hoogoplopende discussies. Dat we niet alleen in Nederland hiermee tobben werd me begin deze maand in Rome, op de bijeenkomst van de Europese CNO’s, weer duidelijk. In alle Europese landen spelen toenemende complexiteit van zorg door toegenomen medische mogelijkheden, ouder wordende patiënten en multi morbiditeit. Om antwoord te geven op deze complexiteit wordt een upgrade van verpleegkundigen als noodzakelijk gezien. Het omvangrijke Europese onderzoek RN4cast van dit voorjaar, dat duidelijk het verband liet zien tussen de kans dat een postoperatieve patiënt overlijdt en de zowel kwantitatieve als kwalitatieve inzet van de verpleegkundige, bevestigt deze noodzaak.
Niveau
Sommige landen zoals de UK hebben het entree niveau al ongeveer tien jaar op bachelor liggen. Het zal duidelijk zijn dat wanneer je het entree niveau verandert, het nog jaren duurt voor je kunt zeggen dat een beroepsgroep op bachelor niveau functioneert, immers het veranderen van het entreeniveau gaat over nieuw op te leiden professionals.
Nieuwe Europese landen kunnen overigens voor toetreding immense subsidies krijgen om hun gehele verpleegkundige beroepsgroep te upgraden. Voor hen een goede stimulans om gelijk in te zetten op bachelor niveau. Massale scholingen van zittende verpleegkundigen en tegelijkertijd herziening van het opleidingsstelsel om nieuwe verpleegkundige gelijk goed toe te rusten. Daarmee maken zij snel slagen in het verbeteren van de kwaliteit van hun zorgverlening.
Mobiliteit
Op de meeting van de Chief Nurse Officers in Rome stond “directive 2005/36/EC revised by 2013/55/EU” op de agenda. Bij deze directive gaat het over Europese afstemming van professionele kwalificaties vanwege mobiliteit van professionals. Of tewel kan een Nederlandse verpleegkundige ook in Spanje aan het werk en vice versa. De fundamentele toevoeging in deze directive is dat naast eisen voor het minimum niveau om aan de opleiding te mogen starten, de minimum duur van de opleiding, nu ook inhoudelijke competenties beschreven zijn.
Met de microfoons uit en in de wandelgangen was iedere CNO het eens met het amendement. Maar met de microfoon aan blijkt dat toch iets moeilijker. In vrijwel alle landen is er continu druk van bijvoorbeeld werkgevers, en soms ook van artsen, om het niveau van verpleegkundigen aan te passen naar beneden. De CNO die de UK representeerde – de UK heeft vier CNO’s- vertelde dat deze druk bij hen wordt opgevoerd onder de titel Too posh to wash. Ook na tien jaar zijn er veel partijen die graag de indruk geven dat hoog opgeleide verpleegkundigen zich te goed voelen om zich echt met patiënten bezig te houden. Overigens zonder dat iemand zich ooit dit soort vragen stelt met betrekking tot het opleidingsniveau van artsen, fysiotherapeuten, diëtisten, psychologen, maatschappelijk werken (allen bachelor of zelfs master opgeleid). Met toenemende kosten van gezondheidszorg is het een aantrekkelijke gedachte om het niveau van een groep professionals die in omvang groot is, omlaag te brengen.
Politiek issue
Wat de CNO meeting in Rome me weer eens te meer duidelijk maakte is dat verpleegkundige zorg een politiek issue is waar vele partijen hun eigen belangen in dienen. En waarbij ondanks mooie woorden over kwaliteit, de belangen van patiënten vaak ondergeschikt lijken. Het organiseren van de gezondheidszorg met heldere differentiatie in bevoegdheden, verantwoordelijkheden en daaruit voortkomende taken, in relatie tot arbeidsmarkt en financiering is overal een puzzel.
Na alle gesprekken in Rome ben ik blij met het besluit van onze minister om een wetgevingstraject in te gaan dat er toe zal leiden dat deskundigheid, verantwoordelijkheden en bevoegdheden tussen verpleegkundigen op hbo en mbo niveau onderscheiden worden. Waarbij het niet alleen voor professionals maar juist ook voor patiënten helder zal worden wat ze kunnen verwachten van verpleegkundigen. De “directive 2005/36/EC revised by 2013/55/EU’ past prima in de beroepsprofiel verpleegkundige V&V2020 en Nederland kan zich hierin eenvoudig met Europa verbinden.
Marieke Schuurmans
Chief Nurse Officer