Ze bespreken de kracht van nieuwe technologie, de mogelijkheden door publiek-private samenwerking en het belang van een eerlijke winstwaarschuwing.
Je wilde wandelen vanuit de Haarlemmerhout. Waarom?
Ik wil je meenemen langs een paar plekken waar verleden en heden elkaar kruisen. De plek bijvoorbeeld waar tot 2004 het ziekenhuis De Mariastichting was gevestigd. Aansluitend aan dat terrein staat Spaar en Hout, een ouderenzorglocatie sinds 1930. Niet toevallig: ze waren onderdeel van integrale gezondheidszorg. Mensen werden niet gelabeld naar betaaltitel. Pas in het huidige stelsel, onder invloed van schaalvergroting en concentratie van zorg, zijn we onderscheid gaan maken tussen cure, care en community. Wat ik graag wil, is de samenhang van destijds terugbrengen; back to the future.
Dat is een stevig ambitie, concreet ook. Kies je in je carrière bewust voor uitvoeringsorganisaties?
Resultaatgerichtheid past inderdaad bij mij. Ik hou ervan om complexe zaken eenvoudig te maken. Vervolgens wil ik de stap te zetten naar acties die ertoe doen, die mensen ontzorgen. Of dat nou bij de gemeente Amsterdam is waar ik directielid was van de Dienst Register en iedere inwoner als klant had, of bij Omring waar het draait om kwaliteit van leven van cliënten en hun naasten. Om dat te kunnen bereiken moet je de medewerkers in staat stellen mee te bewegen met nieuwe uitdagingen.
Draagt je achtergrond als orthopedagoog daaraan bij?
Dat helpt me vooral om me te verplaatsen in de situatie van medewerkers; het abstracte te vertalen naar hun praktijk. Ik check of ze begrijpen wat er nodig is en of ze daarnaar kunnen handelen. Dat is essentieel bij transformaties. Niettemin kom ook ik weerstand tegen. Dan is het de vraag: heeft de weerstand te maken met wantrouwen van hiërarchie of beleid? Of is het tegendruk omdat iemand bang is om niet meer de beste prestaties te kunnen leveren vanuit gangbare routines. Mijn bestuurskundige bagage helpt me daarnaast om zaken in deze dynamische context beter te duiden. En om te reflecteren, ook op mijzelf.
Je zei net dat je complexe dingen eenvoudig wil maken om tot concrete acties te komen. Hoe helpt die mentaliteit je bij transformatie van de zorg?
In onze regio is er echt sprake van een zorginfarct: dubbele vergrijzing en een wegtrekkende jonge beroepsbevolking. Kortom, we kunnen niet meer per intramurale bewoner één FTE zorg en ondersteuning bieden zoals we gewend waren. Het roer moet om en dat doen we op een zorgzame en innovatieve manier. We hebben bijvoorbeeld OmringLab opgericht, een ontwikkelorganisatie waarin we allerlei mogelijkheden uitwerken, zoals een sterke koppeling tussen informele en formele zorg. We stimuleren ook acceptabele en slimme vormen van zelfzorg en het oplossend vermogen van mensen.
Dat klinkt mooi, maar wat betekent dat nou in de praktijk?
Onder meer de inzet van innovatieve technologie zoals Artificial Intelligence. We gebruiken bijvoorbeeld een ondersteunend Residence Assessment Instrument bij het bepalen van de aard en ernst van problemen van onze cliënten. Positieve gezondheid is daarbij de basis van een persoonlijk zorgleefplan. Artificial Intelligence berekent behandelcapaciteit en eigen mogelijkheden.
Een ander voorbeeld is Wendy, onze empathische chatbot-collega op de klantenservice. Het is een door Artificial Intelligence aangedreven, levensecht persoon waarmee je op menselijke niveau een informatief gesprek kunt voeren. Ze kan zien en horen en ze verwerft nieuwe kennis op basis van vragen en informatie. In eerste instantie is ze ingezet om tijdens corona vragen te beantwoorden, met succes.
Werken jullie met andere partijen samen in dit soort innovatietrajecten?
Zeker, je kunt dit het best doen vanuit een publiek-private samenwerking. Het fungeert als een soort buitenboord motor. Enkele leden van onze Raad van Toezicht kennen het bedrijfsleven en dat geeft mij ook meer ruimte als ondernemend bestuurder. Ook voor dienstverlening via onze Omringpas heb ik me sterk gemaakt. Mensen die deze pas aanschaffen krijgen korting op zorgverzekeringen, hulpmiddelen en gezonde producten. We zijn dienstverlener bij bewust boodschappen doen, bewegen en digi worden.
Publiek-private samenwerkingen op het gebied van personeelsbeleid, zoekt Omring die ook?
Met Breikers werken we samen op het gebied van duurzame mobiliteit, met INHolland zijn we de post-hbo opleiding ‘Innoveren in zorg en welzijn met technologie” gestart. Dat is een praktische leer- en onderzoeksopleiding waardoor zorgprofessionals kunnen fungeren als bruggenbouwer tussen de zorg en de techniek.
Daarnaast hebben we met het ROC een leerwerkcentrum opgezet voor vroegtijdige schoolverlaters. Deze jongeren voelen zich veelal mislukt, ze hebben alleen een uitkering als perspectief. In plaats daarvan nemen we ze in dienst en volgen ze een leermodule dienstverlening. Ze helpen ouderen omgaan met digi-snufjes, de tuin, een schilderijtje ophangen, noem maar op. Het diploma dat ze krijgen, geeft zelfvertrouwen en tegelijkertijd hebben wij geweldig betrokken medewerkers die onze cliënten ondersteunen waar we anders met de toegenomen werkdruk niet aan toe zouden komen. Sommige jongeren stromen ook door de zorg in.
Ook gamification gebruiken jullie tijdens het opleiden van mensen.
Gamification spreekt tot de verbeelding. Spelenderwijs beleven onze medewerkers nieuwe situaties zodat ze beter voorbereid zijn op het dagelijks werk. Zorgmedewerkers krijgen bijvoorbeeld trainingen in een virtuele met sensortechnologie toegeruste woonkamer, waarin ze een nieuwe bewoner moeten begeleiden. Dat werkt heel krachtig, je internaliseert de kennis direct en het heeft een funfactor.
Door veel bestuurders in de zorg word jij als vooruitstrevend gekenschetst.
Ik geloof echt dat nieuwe technologie ons gaat helpen, zeker als het toegankelijk genoeg wordt en direct nut en genoegen oplevert. Publiek-private samenwerkingen helpen daarbij. We moeten het met elkaar doen. Dat vraagt van mij als bestuurder dat ik ook materiedeskundig ben, dus als stevige gesprekspartner weet waar het om en over gaat. Ik wil echt begrijpen wat digitaliseren betekent en hoe technologie onder de motorkap werkt. Alleen dan kan ik realistische afwegingen maken over doelmatigheid, financiële perspectieven en de waarde voor (werk)plezier of kwaliteit van leven. Anders is het innoflatie.
Wat als er zaken niet goed uitpakken?
Innovatie is een zoektocht, dus staan we onszelf toe dat niet alles direct goed gaat of in een kloppende bussines case past. Gekscherend gezegd: in een lerende organisatie gaat het om excellent doormodderen. Dat betekent ook dat je reserves moet hebben om leergeld te kunnen betalen.
En je kunt niet alles voorzien.
Dat klopt; de wereld is niet maakbaar en bepaalde problemen zijn niet tembaar, daar ben ik heel realistisch in. Dus ik probeer veiligheid te bieden, zodat mensen eerlijk en op tijd bij me komen met een misrekening of winstwaarschuwing. Ook dat wil ik vanuit warme zakelijkheid begeleiden.
Over deze serie Organisatiecultuur, arbeidsmarkt en zorgtransformatie; iedere manager of bestuurder heeft ermee te maken. Hoe krijg je je organisatie in beweging en waar wil je naartoe? Welke mensen heb je daarvoor nodig? Maarten Reuchlin, directeur van StayBright, nodigt voor zijn serie columns zorgleiders uit voor een openhartig interview. Wandelend door wisselende landschappen overdenken ze ambities, acties, en geleerde lessen op het snijvlak van zorg, leiderschap en verandering. De columns zijn geschreven door Ruth Wouters. Eerder in deze serie: Bertine Lahuis