Value Based Health Care (VBHC) heeft het in zich om professionals te motiveren, maar duurzame verbetering zit er niet in zolang de meeste ziekenhuizen aparte afdelingen financiën en kwaliteit hebben.
VBHC vindt zijn weg steeds beter naar de Nederlandse zorg. Mijn inziens meer dan terecht: inhoudelijk klopt het én door de combinatie van kwaliteit (met een focus op uitkomsten) en kosten (door de hele keten) verbindt het de medische en de bedrijfsmatige wereld. Met de verschillende programma’s die in verschillende ziekenhuizen worden ingezet zijn we dus op de goede weg. Hoe voorkomen we alleen dat dit het zoveelste verbeterprogramma wordt? De enige manier om dat te realiseren is het structureel verbinden van kosten én kwaliteit in het ziekenhuis.
Als we terugkijken dan is VBHC niet het eerste concept dat we gebruiken om de waarde van zorg te verhogen. Denk bijvoorbeeld aan het Sneller Beter programma en verschillende LEAN aanpakken die zijn ontwikkeld. Alhoewel ieder programma zijn waarde kent, maken programma’s die de organisatie aanzetten tot duurzame verbetering het échte verschil.
Verbeteringen
De eerste verbeteringen van bijvoorbeeld het meten van kwaliteit (een belangrijk aspect van VBHC) zijn nu wel bekend. Een mooi voorbeeld blijft de afgenomen postoperatieve sterfte van darmkanker van 4,5 procent in 2009 naar 2,6 procent in 2013 op basis van de darmkankerregistratie in DICA. De next step hierin is het permanent blijven verbeteren om uiteindelijk bij het (theoretisch?) optimum van 0 procent uit te komen.
Er zijn boekenplanken vol geschreven over het bereiken van duurzame verbeteringen in organisaties (voor een handzaam overzicht zie bijvoorbeeld het boek ‘100+ Management models’ van Fons Trompenaars). De crux van duurzame verandering zit hem in het écht motiveren van professionals én de organisatie zo inrichten dat de verbetering permanent onderwerp van gesprek is, zodat verbetering in de vezels en cultuur van de organisatie komt. En precies als je hier kijkt dan is er in ziekenhuisland nog veel te winnen.
Motiveren
Alhoewel VBHC het in zich heeft om professionals echt te motiveren, is de planning & control in veel ziekenhuizen helemaal los georganiseerd van de kwaliteitscyclus. De meeste ziekenhuizen hebben immers een afdeling financiën én separaat daarvan een afdeling kwaliteit. Deze maken elk hun dashboards: de afdeling kwaliteit brengt bijvoorbeeld de PROM score van aandoening X op afdeling Y in kaart, terwijl financiën de kostprijzen en opbrengsten (prijzen) van diezelfde afdeling en aandoening in kaart brengen.
Deze afdelingen integreren – en belangrijker de management informatie – is cruciaal om duurzame verbetering te realiseren. Het gaat er dus om structureel te rapporteren op zowel kosten als kwaliteit van zorg, op de verschillende relevante niveau’s (RVE, afdeling, aandoening). Alleen op die manier wordt toegevoegde waarde echt een permanent gespreksonderwerp.
Kortom: welk ziekenhuis wordt het eerste ziekenhuis dat zijn Chief Financial Officer omdoopt tot Chief Value Officer?
Partner bij KPMG Plexus
