Opvallend is dat tussen de politieke partijen ten aanzien van de zorg weinig verschillen bestaan. Inhoudelijk is er sprake van een soort ideeën-armoede waardoor de zorgprogramma’s veel weg hebben van Sinterklaas lijstjes. Feitelijk is alleen het programma van de SP een uitzondering, omdat dat consequent de zinloosheid van het basispakket zorg in combinatie 4 grote zorgverzekeraars en 45 zorgpolissen aan de kaak stelt.
Politieke meerderheid
Gupta verrichtte een analyse van de (zorg-)verkiezingsprogramma’s 2023 en stelde de 10 beleidsmaatregelen vast waar mogelijk politiek een meerderheid voor te vinden is:
1. Schaf het eigen risico af
2. Voeg mondzorg toe aan de basisverzekering
3. Verhoog salaris voor verpleegkundig personeel
4. Sluit geen SEH’s meer
5. Leg een ijzeren medicatievoorraad aan
6. Breid de verpleeghuiscapaciteit uit
7. Zorg voor betere ondersteuning mantelzorgers
8. Geef meer aandacht aan preventie
9. Vergroot de rol van de huisarts
10. Verlaag administratielast van zorgpersoneel
Zorguitgaven
Gupta concludeert vervolgens dat de zorguitgaven zouden verdubbelen als al deze plannen zouden worden uitgevoerd. In de verkiezingsprogramma’s staan geen plannen die tot een lagere groei van de zorguitgaven kunnen leiden.
In meer detail is het zorgprogramma van D66 interessant. Het is opgesteld door Ernst Kuipers en Rob Jetten, het is vrij representatief voor andere zorgprogramma’s en wordt regelmatig in de media gepresenteerd. De inhoud is samengevat in een speech “Samenwerken voor een betere zorg” en begint met:
“Inmiddels lijkt het alsof we uitgepraat zijn over de zorg. Terwijl gezondheidszorg een basisbehoefte is in het leven. Dus waarom toch die (oorverdovende) stilte in de campagne? Het doet me daarom goed om vanmiddag hier te zijn. Om in het geweldige RadboudUMC in gesprek te gaan met zoveel zorgmedewerkers. Ik ben hier naartoe gekomen om te leren. Maar ik ben hier ook om jullie te vertellen hoe ik als D66-lijsttrekker zelf denk dat het beter kan”.
Na een algemene beschouwing stelt Jetten dat de kwaliteit van onze zorg al langer niet meer tot de Europese top behoort. Dit feit is al veel langer bekend en onder andere door Gijs van der Loeff aan de orde gesteld, maar zijn bevindingen vinden helaas maar beperkt gehoor.
De speech gaat voort met voorbeelden waardoor de zorg “onhoudbaar” wordt en dan volgen “oplossingen” die berusten op een heilig geloof in het IZA-traject:
(a) Samenwerking op systeemniveau. Op zich een goed initiatief maar over de tegenstrijdigheid in de ACM-wetgeving wordt niet gesproken.
(b) Samenwerking door zorgaanbieders onderling. Jetten memoreert dat de 45000 met elkaar concurrerende zorgaanbieders geen zinvolle situatie vertegenwoordigt, maar ontwijkt de vraag hoe dat ontstaan is en wat eraan te doen is.
c) Samenwerking tussen individuen die allemaal ergens de beste in zijn. Er volgt een voorbeeld dat als in ziekenhuis A goede diagnostiek wordt verricht, ziekenhuis B de operatie kan verrichten als die daarin goed is. Jetten doet alsof dat geheel iets nieuws is, terwijl deze werkwijze al jaren gemeengoed is.
(d) Samenwerking door coördinatie van zorg. Hier wordt het “Zorg Coördinatie Centrum” model van Kuipers van stal gehaald, waarvan de waarde nog steeds betwijfeld kan worden.
(e) Samenwerking door digitalisering. Jetten wijst op de D66 wet die zorgsystemen van verschillende ziekenhuizen beter op elkaar moet gaan aansluiten. Geen woord over de kosten daarvan en het verzaken van de overheid in dit traject waardoor het probleem van niet aansluitende systemen veroorzaakt is.
Bureaucratie
In zijn algemeenheid is het opvallend dat er geen enkele analyse plaatsvindt over de problemen van ons zorgsysteem waardoor jaarlijks 20 a 30 miljard aan bureaucratie verloren gaat. Samen met de VS hebben wij de twee meest inefficiënte zorgsystemen van de Westerse wereld.
Zoals ik eerder beschreef worden de structuurproblemen van ons zorgsysteem overdekt met nieuwe initiatieven zoals het IZA en Passende Zorg. Hoe nuttig deze projecten ook kunnen zijn, ze lossen het kernprobleem van onze zorg niet op. Met recht een “sausjes techniek”. Het allerlaatste waar zorgverleners behoefte aan hebben zijn “sausjes-speeches”.
Robert W. Kreis
Chirurg N.P.
Em. hoogleraar Brandwondenzorg VUmc